Ekiml 2021 Emtia Fiyat İndeksi

GENEL GÖRÜNÜM

Değerli Meslektaşlarımız,

TÜSMOD çatısı altında sizlerle yapmış olduğumuz aylık toplantılarda 2022 yılının yeni zorluklar ile geleceği konusunda hem fikir olduğumuzu görüyoruz. Bir yandan 2021 yılının hedeflerini tutturmaya çalışırken, bir yandan da 2022 hedeflerini oluşturmaya çalışıyoruz. Ancak, meslektaşlarımızın ortak söylemlerinde olduğu gibi belirsizlikler bizleri daha temkinli olmaya zorluyor. Satış bütçelerindeki temkinli rakamlar, doğal olarak satınalma bütçelerine de yansıyor. Neredeyse tüm sektörler 2022 yılı bütçe çalışmalarını, belirsizlikler sebebiyle erteliyorlar veya temkinli bütçeler hazırlıyorlar. Gelecek dönemin bizleri daha çevik hale getireceği açıkça görünüyor. Zira, taleplerdeki değişkenliklere tedarikçilerimiz ile birlikte hızlı uyum sağlamamız gerekiyor. Bu dönemlerde satınalma ve tedarik bölümlerinin iş yükü ise büyük ölçüde esnekliği ve çevikliği arttırmaya doğru kayıyor. Bu süreçte bizleri etkileyecek emtia gelişmelerini daha yakından izlemeye devam edeceğiz. Dünya haberine göre; elektronik cihazlarda büyük bir kullanıma sahip olan kalayın arzına ilişkin sorunlar fiyatları tırmandırıyor. Yılbaşından bu yana fiyat artışı %87’yi bulan kalayın 3 ay vadeli fiyatı Londra’da ve fiyatlar 37.860 dolara tırmandı. Üretim maliyetinin artmasıyla ivme kazanan fiyatlar 2021 yılının başından bu yana 17.500 dolardan fazla prim yaptı. Alüminyum fiyatları, enerji kıtlığı küresel tedarik zincirini bozmaya devam ederken 13 yılın en yüksek seviyesine yaklaştı. Enerji yoğun olan alüminyum da bu yılki yükselişini %60’a taşıdı. Derinleşen güç krizinin bira kutularından iPhone'lara kadar her şeyde kullanılan bu metalin arzını daraltmasıyla alüminyum Londra’da 3.215 dolar/ton ile 2008'den bu yana en yüksek seviyesine çıktı. Çin'de eylül ayında alüminyum üretimi, elektrik kısıntılarının devam etmesinin sanayi üretimini vurması nedeniyle beş ardışık ayda da düştü. Ulusal İstatistik Bürosu'nun verilerine göre Çin'de birincil alüminyum üretimi ağustos ayına göre %2.4, geçen yılın eylül ayına göre %2.1 düşerek 3.08 milyon ton oldu. Eylülde alüminyum üretimi, Haziran 2020'den beri en düşük seviyesinde gerçekleşti. ABD'nin en büyük alüminyum üreticilerinden Matalco da, müşterilerini gelecek yıl teslimatlarını azaltabileceği konusunda uyardı. Geçen ay Goldman Sachs ve Citigroup analistleri, Çin'den gelen daha küçük üretime ve dünya genelinde metaller için daha sıkı temellere atıfta bulunarak alüminyum için fiyat görünümlerini artırdı. Analistler, metallerdeki yüksek fiyatların dördüncü çeyrek boyunca devam etmesinin büyük bir olasılık olduğunu düşünüyor. Çinko son 6 yılın en büyük günlük çıkışını yaptı ve 14 yılın en yüksek seviyesine ulaştı. Londra’da 3 ay vadeli çinko fiyatı 1 haftada %20 yükselerek Mayıs 2007’den bu yana görülen en yüksek seviye olan 3.944 dolar/tona yükseldi. Daha sonra 3.900 doların biraz altına sarkan fiyatlar yılbaşına göre %40 yukarıda hareket ediyor. Üretim kısıntısı haberleri fiyat artışlarını tetikliyor. Belçika merkezli çinko üreticisi Nyrstar, Avrupa'daki üç çinko dökümhanesinde artan elektrik fiyatları nedeniyle üretimi yarı yarıya düşüreceğini açıkladı. Şirketten yapılan açıklamada Budel, Balen ve Auby tesislerinde yüksek elektrik fiyatları nedeniyle üretim kısılacağı bildirildi. Küresel metal tüccarı ve madencilik firması Glencore da Avrupa'daki üç tesisinde çinko üretiminin artan enerji fiyatları nedeniyle kesintiye uğradığını duyurmuştu. Uluslararası Kurşun ve Çinko Çalışma Grubu'na göre, küresel çinko fazlasının bu yıl 217 bin tondan 2022'de 44 bin tona düşmesi bekleniyor. Küresel çinko tüketimi büyümesinin ise gelecek yıl %2.3'e düşmeden önce 2021'de %6.2 olacağı tahmin ediliyor. Londra’da Bakır fiyatları, serbestçe ulaşılabilir bakır stoklarının 1974’ten beri en düşük seviyesine düşmesinin ardından yükselişini sürdürerek ton başına 10 bin dolar seviyesinin üzerine çıktı. LME’de serbestçe ulaşılabilir stokların bu ay Avrupa'da siparişlerin güçlü bir artış göstermesinin ardından %89 geriledi, 3 ay vadeli bakırın fiyatı da 10.177 dolara çıktı. LME depolarında sadece 14.150 ton bakır serbestçe kullanılabilir durumdayken, Bank of America metal araştırma başkanı Michael Widmer, “Daha fazla metal borsaya girmezse, fiyatlar üzerinde baskı artabilir” diyor. Saxo Bank analisti Ole Hansen de, "Yüksek enerji maliyetlerinin yarattığı enflasyonist ortam, yatırımcıların korunma amaçlı olarak bakır ve diğer fiziksel emtialara olan talebini artırıyor” şeklinde konuşuyor.

Tüm bu gelişmeler altında, emtia fiyat analizleri aşağıdaki şekilde ele alınmıştır.

Selamlarım ve Saygılarımla.

Metal-Demir-Çelik:

Londra Metal Borsası (LME) verilerine göre Bakır fiyatları Ekim ayını %9.20’lik artış ile 9.950 dolar/ton seviyelerinde kapatırken, LME Bakır Stokları ise aynı ay için %35.46lık azalış gösterdi. Analistlere göre; Bakır için hammadde temini kolaylaşmaya başlıyor. Ancak, bakır işleme ücretleri 2022'de biraz daha yüksek olabilir. Dünyanın en büyük bakır madencisi Şilili Codelco, Çinli müşterilere 2022 için yıllık bakır arzını ton başına 105$ surprim teklif etti. Analistlere göre, güçlü bakır talebi ve çok düşük stoklar nedeniyle gelecek yıl için daha yüksek primler bekleniyor. Codelco, Çinli müşterilerin sözleşmeli yıllık tedariklerinin yarısına kadarını spot prim oranları üzerinden almalarına izin veriyor. Uluslararası Bakır Çalışmaları Grubu (ICSG), Temmuz 2021'de küresel rafine bakır piyasasının 31.000 ton açık verdiğini açıkladı. 2021 yılının ilk 7 ayında piyasa, bir önceki yılın aynı dönemine göre 41 bin ton açıktan 138 bin ton açığa çıktı. Reuters anketine göre, maden arzının artması ve ekonomik büyümenin Çin'de azalmasıyla birlikte bakır fiyatlarının 2021'de ulaşılan rekor seviyelerden gelecek yıl düşüşünü sürdüreceği belirtildi. TD Economics Ekim ayı raporunda, Bakır fiyatları tahminini 2022 yılı için %6.9 azalış ve 2023 yılı için %8.2 azalış olarak açıkladı. Scotia Bank ise Ekim ayı raporunda 2022 yılı Bakır fiyatlarını %2.4 artış ile tahmin etti.

Londra Metal Borsası (LME) verilerine göre Alüminyum fiyatları Ekim ayını %5.92’lik azalış ile 2.695 dolar/ton seviyelerinde kapatırken, LME Alüminyum Stokları ise aynı ay için %15.20’lik azalış gösterdi.  Alüminyum fiyatları Ekim ayı ortasında 3.200 USD/ton’a kadar yükselmişti. Alaşımlı Alüminyum fiyatları ise Ekim ayını %0.71’lik azalış ile 2.507 USD/ton seviyesinde tamamladı. Konsensüs tahminlerine göre, pazar açığının 2021'de 893.000 tondan gelecek yıl yarıdan fazla azalması ve 396.000 ton olması bekleniyor. Analistler, LME Cash Alüminyum fiyatlarının, mevcut fiyattan %5 düşüşle gelecek yıl ton başına ortalama 2.695$ olmasını bekliyor. TD Economics Ekim ayı raporunda, Alüminyum fiyatları tahminini 2022 yılı için %4.5 azalış ve 2023 yılı için %12.4 azalış olarak açıkladı. SF analistlerine göre, talep 2021'in 4. çeyreğinde güçlü kalacak, ancak 2022 tüketimi için aşağı yönlü bir eğilim olacak ve fiyatlar 2.800-3.100$/ton aralığında olacak.

Londra Metal Borsası (LME) verilerine göre Nikel fiyatları Ekim ayını %7.48’lik artış ile 19.475 dolar/ton seviyelerinde kapatırken, LME Nikel Stokları ise aynı ay için %8.46’lık azalış gösterdi. Outokumpu paslanmaz çelik Kasım 2021 prim fiyatlarını; 430 kalite için 15 EUR/ton artış, 304 kalite için 6 EUR/ton azalış ve 316 kalite için 43 EUR/ton azalış ile açıkladı. Analistlere göre; Nikel fiyatları, stokların düşmesi ve paslanmaz çelik ve elektrikli araçlara yönelik talebin patlaması nedeniyle arz endişesiyle bu ay yedi yılın en yüksek seviyesine ulaştı. Bununla birlikte, arzın önümüzdeki yıl en iyi üretici Endonezya'dan artması bekleniyor. Küresel nikel piyasasının 2021'deki 62.000 tonluk açıktan gelecek yıl 78.000 tonluk fazlaya dönüşeceği tahmin ediliyor. Önümüzdeki on yılda daha fazla ülke emisyon azaltıcı politikalar uyguladıkça elektrikli araç sayısının artmasıyla birlikte, elektrikli araç pillerinde nikel kullanımının çok hızlı bir şekilde artması bekleniyor. Nikel Enstitüsü'ne göre, lityum iyon pillerde nikel kullanımı artıyor ve bu eğilim büyümeye hazırlanıyor. En yaygın kullanılan pil türlerinden ikisi olan Nikel Kobalt Alüminyum (NCA) ve Nikel Mangan Kobalt (NMC) sırasıyla %80 ve %33 nikel kullanıyor. Yatırım bankası Morgan Stanley'nin 2021-2025 için nikel fiyat tahmini, ton başına 18.000 doların altında. Kurumun 2022’den 2025’e kadar tahmini sırasıyla : 15.074, 14.743, 16.617 ve 17.196 USD/ton. Bu arada danışmanlık şirketi Fitch Solutions, emtianın 2021'de ortalama ton başına 16.500$ ve 2022'de 16.540$ olmasını, ancak 2023 yılına kadar ton başına 17.000$'ın üzerine çıkmasını ve yükseliş trendinin 2025'e kadar devam etmesini bekliyor. ABN Amro’nun 2022 yılı tahmini ise 17.488 USD/ton seviyesinde. TD Economics Ekim ayı raporunda, Nikel fiyatları tahminini 2022 yılı için %3.8 azalış ve 2023 yılı için %7.5 azalış olarak açıkladı. Scotia Bank ise Ekim ayı raporunda 2022 yılı Nikel fiyatlarını %2.5 azalış ile tahmin etti.

Londra Metal Borsası (LME) verilerine göre Çinko fiyatları Ekim ayını %15.22’lik artış ile 3.455 dolar/ton seviyelerinde kapatırken, LME Çinko Stokları ise aynı ay için %4.06’lik azalış gösterdi. Analistlere göre; Çinko'da 2021'in ilk dokuz ayında Çin'in talebi, büyüme görmediğimiz üç yılın ardından bakır, alüminyum veya çeliğin üzerindeydi. 2021'de talep yüksek olmasına rağmen; 2022'de daha yavaş bir talep büyümesi olacak. Avrupalı çinko üreticileri, 2022 sözleşmesini değişken şartlarda sunmaya hazırlanıyor. Fastmarkets'in haberine göre, Avrupalı çinko üreticileri, üretim maliyetlerindeki herhangi bir artışı verimli bir şekilde iletmek için, 2022 yılında değişken bir prime dayalı sözleşmeler kapsamında galvanizleme metali tedarik etmeyi teklif ediyor. Uluslararası Kurşun ve Çinko Çalışma Grubu (ILZSG), 2022'de 44.000 tonluk daha küçük bir çinko fazlası bekliyor. TD Economics Ekim ayı raporunda, Çinko fiyatları tahminini 2022 yılı için %2.0 azalış ve 2023 yılı için %4.1 azalış olarak açıkladı. Scotia Bank ise Ekim ayı raporunda 2022 yılı Çinko fiyatlarını %1.5 azalış ile tahmin etti. SF analistlerine göre, Çin'deki inşaat piyasasındaki düşüşler, Çinko fiyatlarına aşağı yönlü baskı yaparak, fiyatların 2.980 ila 3.200 USD/ton aralığında olmasına neden olacak.

Londra Metal Borsası (LME) verilerine göre Kurşun fiyatları Ekim ayını %15.51’lik artış ile 2.488 dolar/ton seviyelerinde kapatırken, LME Kurşun Stokları ise aynı ay için %8.04’lük artış gösterdi. Aynı dönem için LME Kalay fiyatları ise %8.86’lık artış ile 38.700 dolar/ton olurken, LME Kalay stokları %44.94’lük azalış gösterdi. Kalay stoklarının yılların en düşük seviyelerine düşmesi, fiyatların üzerindeki baskıyı arttıracaktır. Uluslararası Kurşun ve Çinko Çalışma Grubu (ILZSG) çinko ve kurşun arzının hem 2021 hem de 2022'de talebi aşacağını ve birincisinin bu yıl 217.000 tona kadar fazlalık yaşamasının beklendiğini söyledi. Rafine kurşun için ILZSG, arzın 2021 ve 2022 için sırasıyla 27.000 ton ve 24.000 ton gibi mütevazı miktarlarda talebi aşmasını bekliyor. SF analistlerine göre otomobil sektörü toparlanana kadar kurşun fiyatları 2.300 USD/tonun üzerinde kalmaya devam edecek. Kalay fiyatları ise tedarikteki ılımlı iyileşmeye rağmen kalay fiyatlarının 4. çeyrekte yüksek kalacak ve 40.000 USD/tonu görecek. 2022 yılında talebin düşmesi ile 30.470 USD/ton sınırına kadar gelecek.

Demir Cevheri fiyatları, Ekim ayını %3.45’lik azalış ile 112 dolar/ton seviyelerinde kapattı. SteelOrbis haberine göre, Avustralya Sanayi, İnovasyon ve Bilim Bakanlığı yayımladığı çeyreklik raporuna göre, bu yılın ikinci yarısından itibaren demir cevheri fiyatlarında kaydedilen düşüşün, Avustralya’nın cevher ihracat gelirinin 2021-22 mali yılında 132 milyar A$ ve 2022-23 mali yılında 99 milyar A$’a gerilemesine yol açacağı tahmin ediliyor. Avustralya’nın demir cevheri ihracatından elde ettiği toplam gelir, 2020-21 mali yılında 253 milyar A$ seviyesine ulaştı. Demir cevheri fiyatlarının önce 2021 yılında yaklaşık 150$/mt olması sonrasında 2022 yılının sonunda 100$/mt’un altına düşmesi bekleniyor. Ülkenin demir cevheri ihracatının, Batı Avustralya’da bulunan birçok yeni madende üretimin başlamasının sonucu olarak, 2020-21 yılında kaydedilen 868 milyon mt’a kıyasla 2022-23 yılına kadar 939 milyon mt’a çıkması bekleniyor. Rapora göre, 2021 yılının ikinci çeyreğinde görülen rekor seviyelerin ardından demir cevheri fiyatları önemli ölçüde düşerek, Mayıs-Temmuz aylarında kaydedilen 200$/mt’un üzerindeki seviyelere kıyasla Eylül ayı ortasında yaklaşık 100$/mt’a düştü. Fiyatlardaki düşüş, Çin’in Haziran ayındaki düşük çelik üretiminden kaynaklandı ve üretimin yılın geri kalanında orta seviyede yer alması bekleniyor. Çin’de yerel çelik talebi, inşaat faaliyetlerindeki yavaşlama ve uygulanan birçok hükümet politikasından dolayı düşerek fiyatların Eylül ayının ortasında %50 oranında gerilemesine neden oldu. Çin hükümetinin ülkedeki çelik üretimini azaltma çabalarının yılın geri kalanında devam etmesi bekleniyor. Tangshan şehri dışındaki çelik üreticilerine üretimi Haziran ayından itibaren azaltmaları söylenirken, Jiangsu, Shandong ve Anhui gibi eyaletler yılın ikinci yarısında üretimi düşürmeyi planlıyor. Hükümet ayrıca 2022 yılının Şubat ayındaki Pekin Kış Olimpiyatları için hava kirliliğini azaltmak istiyor ve bu da ülkenin kuzey şehirlerinde uygulanan üretim kısıtlamalarının 2022 yılının Mart çeyreğinin sonuna kadar uzatılma ihtimalini artırıyor. Bu politikaların 2022 yılına kadar demir cevheri talebini ve fiyatlarını düşürmesi bekleniyor.

Plastik ve Kauçuk:

Ekim ayında plastik fiyatlarında ortalama %3.17’lik artış görülürken, en yüksek artış %11.74 ile PET fiyatlarında görülürken, fiyatı düşüşü görülmedi. Analistlere göre plastik taleplerinde, üretim duruşlarına paralel azalışlar görülebilir. Chemorbis haberlerine göre; Türkiye’nin poliolefin piyasaları, Ekim ayını geciken teslimatlar ve hammadde zincirinin desteği ışığında güçlü kapatmaya hazırlanıyor. Bununla birlikte, Türk lirasının diğer para birimleri karşısındaki sert değer kaybı, gelecek dönem için talebe ilişkin kasvetli bir görünüme sebep oldu. Türkiye’de ithal Orta Doğu menşeli homo PP ve PE fiyatları son haftalarda üç haneli artışlarsa sahne oldu. Piyasalar, fiyatların yükselen navlun fiyatları ve biriken talep ışığında yukarı döndüğü Haziran ortasından beri artış eğiliminde seyretti. Oyuncular, hala destekleyici olan maliyetler, hammadde zinciri ve zorlu lojistik gibi faktörlere dayanarak yeni Kasım fiyatlarının makul artışlarla gelmesini bekliyor. Yine de, gelecek haftanın sonunda kutlanacak milli bayram sebebiyle yeni PE fiyatlarının netleşmesi biraz zaman alabilir. Bu tahminler aynı zamanda Çin’deki güçlü trende de dayanıyor. Asya’da rekor EVA fiyatları, Çin’de AYPE tekliflerimn yeni zirvelere taşıdı. Yükselen etilen fiyatları ve sınırlı ithalat hacimleri de türev piyasaları desteklemeye devam etti. Dahası, ithal PE piyasası, gerileyen Dalian vadeli işlemlerini takip eden yurtiçi eğilime kayıtsız kaldı. ChemOrbis’in haftalık ortalama verilerine göre, Türkiye’nin AYPE film piyasasının Çin üzerindeki primi daralarak 90$/tona indi. LAYPE ve YYPE film ise bu piyasanın 250$/ton üzerinde işlem görüyor. Navlun fiyatları bir nebze rahatlasa da, geçen yılın epey üzerinde yer alıyor ve CIF Türkiye bazındaki fiyatların biraz daha artabileceğini gösteriyor. Avrupa’da, Ekim dengeli arz/talep ve yükselen maliyetlerin birbirini dengelemesiyle çoğunlukla stabil bir ay oldu. Oyuncular şimdi, birçok karşıt faktör arasında Kasım ayı görünümünü çözmeye çalışıyor. Yükselen hammadde maliyetleri ve azalan ithalat hacimleri, satıcıları Kasım ayı için hedefledikleri artışlar konusunda destekliyor. Alıcılar, maliyet baskısını hafifletebilecek bir faktör olarak vasat talebe işaret etti. Bölgede büyük tedarik sıkıntılarının olmaması da bir diğer faktör. Son yılların zirvesindeki nafta fiyatlarının monomerde güçlü beklentiler doğurması ve yükselen hizmet maliyetleri ışığında üreticiler Kasım artışları planlıyor. Kasım propilen kontratlarının, spot artış ve yükselen maliyetler sebebiyle 50€/ton civarında artışlarla yapılması bekleniyor. ChemOrbis Fiyat Sihirbazı’na göre, spot nafta fiyatları CIF NWE bazında geçen ay 90$/tonluk kümülatif bir artış kaydederek, 22 Ekim’de biten haftada 7 yılın zirvesine ulaştı. Ayrıca, bazı bölge üreticileri, şimdilik 50€/tonluk ek enerji artışı uygulamayı hedeflediklerini dile getirdi. LyondellBasell, 1 Kasım 2021 sonrasında tedarik edilen tüm PP siparişlerine ek doğal gaz ve elektrik artışları uygulamaya karar verdi. PP piyasalarının hala tüm zamanların zirvesinde olduğu hesaba katılırsa, büyük artışların Kasım işlemlerine geçmesi pek mümkün görünmüyor. Dünyanın en büyük kömür üreticisi ve tüketicisi olan Çin, ülkedeki enerji krizi devam ederken rekor seviyeye ulaşan kömür fiyatlarına müdahale etmeyi düşünüyor. Hükümetin müdahale ihtimali dahi vadeli kömür işlemlerini ve ardından da spot kömür fiyatlarını aşağı çekti. Kömür fiyatlarındaki hareketlere yeni sınırlar koyma planlarının ayrıca, Çin’in PP, PE ve PVC piyasalarına ciddi etkileri oldu. Dalian borsasında işlem gören PP, LAYPE ve PVC işlemleri haber duyulduğundan bu yana büyük ölçüde düşüş kaydederken, bu gerileme spot fiyatlara baskı kurdu. Yurtiçi homo PP rafya ve enjeksiyon fiyatları geçen iki haftada toplamda 1100-1150Yuan/ton (172-180$/ton) düşüşle Çin depo teslim, peşin KDV dahil 8800-9050Yuan/tonda (KDV hariç 1218-1253$/ton) yer aldı. İthallerde ise, toplam haftalık düşüş 20-40$/ton gibi nispeten daha ufak miktarlarda yaşandı ve fiyatlar CIF Çin, peşin 1200-1260$/tonda yer aldı.

Kağıt ve Kereste:

Yurtiçi kağıt fiyatlarında Ekim ayında %10-15 arasında artmaya devam etti. Analistler, piyasadaki tedarik sıkıntılarının fiyatları arttırmaya devam edeceğini belirtiyor. TÜSMOD Kağıt fiyat endeksinin 2021 yılındaki artışı %62.71 olurken, son 12 aydaki artış %87.32 oldu. Analistlere göre, pek çok kağıt üreticisi Ekim ayında fiyat indirimleri için bastırıyor olsa da, girişimleri bir kez daha başarısız oldu. Ekim ayı sonuna kadar tüm sözleşmeler imzalanmadı, ancak tüm kaliteler için anlaşmalar bir kez daha önceki ayın fiyat seviyesinde yapılıyor gibi görünüyor. Ana kalitelerin fiyatları sabit kalırken, bir İskandinav üreticisi, 1 Kasım 2021'den itibaren tüm yeni siparişler için geçerli olmak üzere CTMP küspesi (sert ve yumuşak ağaç) ile öğütülmüş küspe için bir fiyat artışı açıkladı. Özellikle elektrik için enerji maliyetlerindeki hızlı artışın yanı sıra kimyasallar ve nakliye için daha yüksek maliyetleri yansıttığı belirtiliyor. Üreticilerden ise fiyat artışları gelmeye devam ediyor. Sappi, enerji fiyatlarındaki benzeri görülmemiş artışları neden göstererek, tüm ürünlerinde 100€/ton (84£/ton) enerji sürprimini onayladı. Lecta, tüm yeni siparişler için levha ve makaralardaki tüm kaplamalı ağaçsız kalitelerinde %12-14 oranında bir fiyat artışı duyurdu. Mondi'nin 170 £/ton eşdeğeri olan 200€/tonluk bir ek ücret almayı düşündüğüne dair spekülasyonlar var, ancak bu doğrulanmadı. UPM Communication Papers, geçen ay açıkladığı fiyat artışlarının gelecek yılın başından itibaren “en az 50€/ton” artması gerektiğini de müşterilerine bildirdi. Navigator Company, 1 Kasım'dan itibaren tüm pazarlarda kaplamasız ağaçsız kağıt fiyatlarını %8'e varan oranlarda artıracağını ve ürün ve marka bazında uygulanacak yeni fiyatların detaylarını şimdiden müşterilerine bildirdiğini duyurdu. Navigator ayrıca, 1 Kasım'dan itibaren en azından önümüzdeki aylar için tüm pazarlardaki tüm ürünler ve markalar için ton başına 50€'luk olağanüstü bir sürprim uygulamak zorunda kalacağını da duyurdu. Bu ek ücretin uygulanması ve miktarı, piyasa koşullarının gelişimine göre düzenli olarak gözden geçirilecek. Şirket, önemli iş faktörlerinin gelişimini izlemekte ve buna göre hareket etmekte olduğunu belirterek, hem talepteki artışa hem de yıl boyunca değişken maliyetlerdeki keskin artışa paralel olarak (fiber, paketleme, lojistik, enerji, karbon lisansları vb.) fiyat artışları uyguladığını açıkladı. Fiberden sonra, enerji maliyetlerinin tipik olarak kağıt üretimi için ikinci en büyük girdi faktörü olduğu belirtilirken, bu fiyatların üç kattan fazla arttığı vurgulandı. Aynı zamanda, CO2 lisanslarının fiyatlarının ve lojistik maliyetlerinin de iki katından fazla arttığı açıklandı. Bu yukarı yönlü değişikliklerin sıklığının anormal ve tahmin edilemez olduğu belirten kurum, bu istisnai önlemin yalnızca iş modelinin değil, genel tedarik zincirinin uzun vadeli sürdürülebilirliğini desteklemek için zorunlu olduğuna ve ortaklıklarını güçlendirmeye ve müşteri tabanından gelen sürekli desteği takdir etmeye ve değer vermeye devam edeceğine inanıyor.

Enerji ve Petrol:

Yurtiçinde Elektrik fiyatları 4. çeyrekte artış beklentilerinin aksine değişmezken; Doğalgaz fiyatlarında sanayi için artış açıklandı. BloombergHT haberine göre, Doğalgazda Kasım tarifesinde konut abonelerine zam yapılmazken, sanayi ve elektrik üretim santralleri için %40'ın üzerinde zam gerçekleşti. BOTAŞ'ın internet sitesinden açıkladığı tarifeye göre konut tüketicileri için gaz dağıtım şirketlerine uygulanan satış fiyatı bir önceki ayın tarifesiyle aynı kaldı ve bin metreküp doğalgaz için 1.488 lira olarak belirlendi. Kasım ayı sanayi aboneleri için geçerli olacak tarife ise önceki tarifeye göre bin metreküp doğalgaz için %48,4 artışla 3.500 lira, elektrik üretim santrallerinin kullandığı bin metreküp doğalgaz için ise %46,8 artışla 4.000 lira oldu. Söz konusu ayda organize sanayi bölgesi veya kullanıcı birliği abonelerinin tükettiği 1000 metreküp doğal gazın fiyatı ise yaklaşık yüzde 48 artarak 3 bin 483 liraya yükseldi. Doğalgazda fiyat tarifeleri aylık olarak hesaplanıyor. Ekim ayında konut abonelerine zam uygulanmazken, sanayi ve elektrik üretim santrallerinin kullandığı doğalgaz fiyatına %15 zam yapılmıştı. Ekim ayında pompa fiyatlarında da artışlar görüldü. Motorin fiyatları Ekim ayında %12,19 artarken, Benzin fiyatları %8,38 oranında artış gösterdi. Buna göre 2021 yılındaki fiyat artışı ortalama %20,52 oldu. AA haberine göre, ABD Enerji Enformasyon İdaresinin (EIA) "Ekim 2021 Kısa Dönem Enerji Görünümü Raporu"nda, bu yıl için Brent türü ham petrolün ortalama varil fiyatının 71,38 dolar olacağı tahmin edildi. Küresel petrol arzının azalacağı ve bundan dolayı petrol stoklarının da düşeceği öngörülerine dayandırılan bu rakam eylül ayı raporunda 68,61 dolardı. EIA, Brent türü ham petrolün varil fiyatını gelecek yıl için de yukarı yönlü revize etti. Geçen ayki raporda 66,04 dolar olacağı öngörülen Brent petrolün varilinin gelecek yıl 71,91 dolar olacağı tahmin edildi. Raporda, OPEC+ üretici ülkeleri, ABD ve diğer OPEC dışı ülkelerdeki petrol üretiminin artmaya devam ederken küresel petrol tüketiminin azalmasının halihazırda yüksek seyreden Brent türü ham petrol fiyatlarına gelecek yıl yansıyacağı belirtildi. Batı Teksas türü (WTI) ham petrolün varil fiyatının ise bu yıl 68,48 dolar, gelecek yıl 68,24 dolar olacağı tahmin edildi. Bu yıl OPEC'in günlük ham petrol üretiminin 5 bin varil azalarak yaklaşık 26,42 milyon varil seviyesinde gerçekleşeceğini öngören EIA, grubun 2022 üretiminin ise 28,36 milyon varil olmasını öngörüyor. EIA, ABD'nin bu yıla ilişkin günlük ham petrol üretim beklentisinde kısıtlı bir revizyona giderken gelecek yıla ilişkin tahminini yukarı yönlü revize etti. Ülkenin günlük ortalama ham petrol üretiminin bu yıl yaklaşık 11 milyon 2 bin varil seviyesinde olması bekleniyor. Söz konusu üretimin 2022'de ise 11 milyon 730 bin varil seviyesinde gerçekleşeceği öngörülüyor. Bu rakam geçen ayki raporda 11 milyon 720 bin varil olarak tahmin edilmişti. Küresel petrol tüketiminin bu yıl geçen yıla göre yaklaşık 5 milyon varil artışla günlük ortalama 97 milyon 470 bin varil, 2022'de ise 100 milyon 95 bin varil olacağı öngörülüyor. A Para haberine göre, Uluslararası yatırım Morgan Stanley Brent 2022 ilk çeyrekte 95 dolar bekliyor. Kuruluş tarafından hazırlanan raporda brent petrol fiyatı için 2022 yılı ilk çeyrek tahmini 77,5 dolardan 95 dolara uzun vade tahmini de 60 dolardan 70 dolara yükseltildi. Değerlendirmede petrol piyasasında arz durumunun sıkışık olduğu ve 2022 yılının başına kadar bu durumun devam etmesinin beklendiği kaydedildi. Dünya haberine göre, Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC), bu yıl için küresel petrol talebine yönelik artış öngörüsünü aşağı yönlü revize ederek, günlük petrol talebinin yaklaşık 96 milyon 600 bin varil olacağı tahmininde bulundu. Yılın son çeyreğinde petrol tüketimindeki mevsimsel artış ve yüksek doğal gaz fiyatlarının üreticileri petrol kullanımına teşvik etmesinin etkisiyle güçlü petrol talebi beklentilerine rağmen yılın ilk üç çeyreğine ilişkin veriler talep görünümünde aşağı yönlü revizyonlara neden oldu. OPEC, bu nedenlerle 2021 yılına ilişkin küresel petrol talebi artış öngörüsünü bir önceki aya göre yaklaşık 140 bin varil aşağı yönlü revize etti. Böylece, küresel petrol talebinin bu yıl geçen yıla göre günlük 5 milyon 820 bin varil artışla yaklaşık 96 milyon 600 bin varil olması bekleniyor. Grup bir önceki raporunda, küresel petrol talebinde bu yıl geçen yıla göre günlük 5 milyon 960 bin varil artış beklendiğini öngörmüştü.

Döviz Kurları:

TCMB 27 Ekim 2021 kapanış verilerine göre, USD döviz satış kuru bazında %6.79’lik artış ile 9.4984 TL; EUR döviz satış kuru bazında %6.85’lik artış ile 11.0179 oldu. EUR/USD paritesi ise Ekim ayında %0.05’lik artış ile 1.16’a yükseldi. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Eylül tarihli Piyasa Katılımcıları Anketine göre 2021 yıl sonu döviz kuru (ABD Doları/TL) beklentisi bir önceki anket döneminde 8,92 TL iken, bu anket döneminde 9,22 TL olmuştur. 12 ay sonrası döviz kuru beklentisi ise bir önceki anket döneminde 9,56 TL iken, bu anket döneminde 10,01 TL olarak gerçekleşmiştir. BloombergHT haberine göre; Societe Generale, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın politika faizini %18’den %16’ya indirmesinden sonra 2021 sonu Dolar/TL tahminini 9,80’den 10,30’a çıkarırken 2022 sonu için tahminini 12,5 olarak belirledi. Societe Generale, 18 Ekim’de yayımladığı raporda yıl sonu için dolar kuru tahminini 9,25’ten 9,80’e çıkarmış, TCMB’nin Ekim ayında faizleri 100 baz puan indirmesini beklediğini söylemişti. Türkiye’de dolarizasyonun hızlanmasını bekleyen banka, gelecek aylarda Türk lirası mevduatlarda düşüş görülmesini ya da duraksama olmasını beklediklerini belirtti. Societe Generale, yıl sonunda politika faizinin %15 seviyesine inmesini beklerken 10 yıllık Türkiye tahvil faizinin %19 seviyesinde olmasını bekliyor. Barclays de TCMB'nin %15'te durmadan önce önden yüklemeli olarak indirimlere devam edeceğini, ancak bunun 18 Kasım'daki toplantıda tek seferde yapılacağını öngördü. Barclays ayrıca Türkiye'de enflasyonun yıl sonunda %15.5 olacağını öngördü ve 2021 yıl sonu dolar/TL tahminini 9,70 olarak teyit etti. Medley Advisors Gelişen Piyasalar Direktörü, indirimin beklentilerinin üzerinde olduğunu fakat TCMB'nin olası indirimler için sınırlı alan kaldığı vurgusu yaptığını söyledi. Yılın geri kalan bölümü için 100 baz puan daha indirim beklediğini belirten Medley Advisors indirimden sonra bundan daha fazla faiz indirim riskinin yükseldiğini ifade etti. Kurum, bu yıl doların 10 liraya yükselmesini tahmin ettiğini belirtti. HSBC yıl sonu dolar/TL tahminini 8,65'ten 9,80'e yükseltti. Kurum, TL'ye ilişkin riskler arasında yüksek dolarizasyonu riskine de dikkat çekti. Unicredit, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın politika faizini %16’ya indirmesinden sonra sene sonu Dolar/TL tahminini 9,3’ten 10,5’e güncellerken 2021 sonunda faizlerin %14’e inmesini beklediklerini söyledi. Infineon Technologies, EUR/USD'yi gelecek yıl 1,20 olarak tahmin ettiklerini açıkladı. Şirket açıklamasına göre 30 Eylül'de mali 2022 yılı için euro/dolar beklentisinin 1,20 olduğu belirtildi.

Yurtiçi Fiyat  ve Maliyet Endeksleri:

TUİK verilerine göre, 2021 yılı Ekim ayı sonu itibariyle TÜFE ve Yİ-ÜFE ortalaması bir önceki aya göre %3,82; bir önceki yılın Aralık ayına göre %26,54 ve bir önceki yılın aynı ayına göre %33,10 artış olarak gerçekleşti. TÜİK verilerine göre; Yİ-ÜFE (2003=100) 2021 yılı Ekim ayında bir önceki aya göre %5,24, bir önceki yılın Aralık ayına göre %37,34, bir önceki yılın aynı ayına göre %46,31 ve on iki aylık ortalamalara göre %36,20 artış gösterdi. Sanayinin dört sektörünün yıllık değişimleri; madencilik ve taş ocakçılığında %32,25, imalatta %45,94, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında %53,37, su temininde %32,40 artış olarak gerçekleşti. Ana sanayi gruplarının yıllık değişimleri; ara malında %53,20, dayanıklı tüketim malında %29,13, dayanıksız tüketim malında %31,47, enerjide %72,63, sermaye malında %26,72 artış olarak gerçekleşti. Sanayinin dört sektörünün aylık değişimleri; madencilik ve taş ocakçılığında %4,50, imalatta %5,37, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında %4,61, su temininde %2,01 artış olarak gerçekleşti. Ana sanayi gruplarının aylık değişimleri; ara malında %5,34, dayanıklı tüketim malında %3,17, dayanıksız tüketim malında %3,25, enerjide %9,33, sermaye malında %3,99 artış olarak gerçekleşti. Yıllık en düşük artış; %10,26 ile giyim eşyası, %12,31 ile deri ve ilgili ürünler, %12,79 ile diğer mamul eşyalar olarak gerçekleşti. Buna karşılık kok ve rafine petrol ürünleri %130,59, ana metaller %91,22, ham petrol ve doğal gaz %85,45 ile endekslerin en fazla arttığı alt sektörler oldu. Aylık en düşük artış; %0,17 ile temel eczacılık ürünleri ve müstahzarları, %1,56 ile giyim eşyası, %2,01 ile su ve suyun arıtılması ve dağıtılması alt sektörlerinde gerçekleşti. Buna karşılık kok ve rafine petrol ürünleri %20,85, tütün ürünleri %19,38, kimyasallar ve kimyasal ürünler %7,96 ile endekslerin en fazla arttığı alt sektörler oldu.