Prof. Dr. Ali Rıza Büyükuslu
Zamanın Ruhu: Toplum 5.0- Süper Akıllı Topluma Geçiş
Toplum 5.0 gelinceye kadar tarihsel süreçte insanlığın çeşitli toplumsal evreleri geçirerek bu noktaya ulaştığı görülmektedir:
Toplum 1.0: Var olmaya, yaşamını temel ihtiyaçlarını karşılayarak ve birlikte bir birine tutunarak, korunarak ve her şeyden önemlisi avlanarak bir harmoni içinde yaşayan ilkel toplum evresidir.
Toplum 2.0: İlkel toplumdan sonra insanlık topraktan beslenmeyi ve tarımsal ürünler yetiştirerek avlanma dışında beslenme seçeneği yaratarak daha yerleşik ve organize bir düzene geçerek tarım toplumuna ulaşmıştır.
Toplum 3.0: Tarım ürünleri yetiştirmek için yapılan ilk tarım aletlerinin icadı ve sonrasında buhar gücüyle çalışan makinelerin ilk sanayi devrimine neden olması ve sonrasında makine-elektrik-elektronik alanında gerçekleşen buluşlar üretim bandı üzerinde toprağın ve metalin hammaddelerinin bitmiş ürüne dönüşmesi ve kitlesel sanayi üretimine geçiş yerleşik düzenin kırsaldan fabrikaların oluştuğu şehirlere yapılan göç, toplum yaşamı örgütleyen evleşme, okullaşma, fabrika işçisi örgütlenme, dayanışma kültürünün ve birlikte kolektif yaşam kodlarının oluştuğu sanayi toplumuna geçiş evresidir.
Toplum 4.0: İnsanlık tarihinin en önemli buluşlarından birisi Bilgisayardır. Bilgisayarın icadı ve yaygın şekilde üretim hattında, finans ve yeni hızla gelişen hizmet sektöründe kullanılmaya başlaması bilgi üretimini ve bilgi ağlarının oluşması ile yarattığı enformasyon akışı ve ekonomik değer toplumu hızla değiştirerek sanayi toplumundan bilginin belirleyici olmaya başladığı bilgi toplumu evresine geçmesine neden olmuştur.
Toplum 5.0: Bilgisayarın keşfi ve yaygınlaşan kullanım alanının IOT-nesnelerin interneti, yapay zeka (AI), robotik, büyük veri(Big Data), 3D printing, Drones, akıllı cihazlar, siber alanlar ve siber güvenlik gibi büyük teknoloji devriminin neden olduğu dijital teknolojilerin belirleyici olduğu Endüstri 4.0 üretim modelinin ortaya çıkan dijitalleşen tüketici tercihleri ve değişen sosyal yapı nedeniyle bilgi toplumundan daha ideal bir form olan geleceğin toplum modeli süper akıllı toplum modeline geçişi tanımlamaktadır.
Toplum 5.0 sadece insanların geçmişten bugüne kadar yaşadıkları dünya üzerindeki fiziki alanlar ve söz konusu fiziki alanda karşılaştıkları ekonomik ve sosyal sorunlara değil aynı zamanda ICT alanındaki gelişmelerin ve yaşanan dijital teknoloji devriminin ortaya çıkardığı bir ‘Siber’ gerçekliğe odaklanılması gerektiğini ortaya koymuştur.
Toplum 5.0 sadece yeni bir toplum modelini önermekte kalmıyor aynı zamanda diğer toplumsal dönüşüm evrelerinden farklı olarak küresel dijital inovasyon ekonomisine doğru geçişte insanlığa ait daha adil, eşit ve yaşam kalitesinin artırılmasına yönelik global gelişim için ‘HUMAN CENTERED SOCIETY’ politikalarının zamanın ruhuna uygun biçimde küresel sosyal politika olarak benimsenmesini istiyor.
Tarih boyunca sanayileşmenin getirdiği tüm evrelerin toplumsal maliyetinin ve sosyal yapıya etkisinin özellikle son yıllarda artan küreselleşme ve küresel rekabet ile birlikte artan dijital inovasyonun, dijital teknoloji kullanımının ve dijital ekonomik dönüşümün toplumu dönüştürme etkisinin hiçbir dönemde olmadığı kadar hissedilen ve ortaya çıkan küresel boyuttaki sorunların iklim değişikliği, beslenme sorunu, temiz su, göç, yaşlanma, teknolojik devrimin neden olduğu bölgesel dengesizlikler, artan yoksulluk ve eşit olmayan bir dünyaya doğru gidiş karşısında insanlığın daha iyi bir yaşam talep etmesi nedeniyle yeni dünya düzeninde geleceğin toplumununun endüstriyel gelişimin merkezinde söz konusu gelişimi yaratan, üreten, tüketen, paylaşan akıllı bir toplum formatına geçmesi gerektiğini söylemektedir.