Barbaros Demirci
Plastik Sektörünün Makina Teçhizat Yatırımlarında İthal Makinaların Payı Artıyor
Genel makine sektöründe kapasite kullanımı, 2020 yılının ilk 3 ayında 2019 yılının eş aylarının üzerinde iken nisan, mayıs ve haziran aylarında gerisine düşmüştür. Nisan ayında %51,3 ile minimum düzeyine inen kapasite kullanımı mayıs ve haziran ayında bir ölçüde artmış olmasına rağmen 2019 yılının eş aylarındaki kapasite kullanımının gerisindedir. Nitekim, genel makine sektöründe kapasite kullanımı, 2020 yılının ilk 6 ayında ortalama %68,5 olarak gerçekleşmiş olup 2019 yılının eş dönemine kıyasla 11,2 puan gerisindedir
2020 yılının ilk yarısında plastik işleme makineleri ile aksam ve parçaları sektöründe 214 milyon dolar üretim, 255 milyon dolar ithalat, 82 milyon dolar ihracat ve 387 milyon dolar da iç pazar satışları (plastik sektörünün makine ve teçhizat yatırımı) gerçekleşmiştir. Bu dönemde sektör 173 milyon dolar dış ticaret açığı vermiş, iç satışların (sektörün makine teçhizat yatırımının) %66’sı ithalatla karşılanmış ve ihracatın ithalatı karşılama oranının da %32 olarak gerçekleşmiştir.
2020 yılının ilk yarısında toplam plastik işleme makineleri üretimi içinde, enjeksiyon makineleri %7 ekstrüzyon makineleri %13 şişirme makinaları %3 termoform makinaları %6 presler ve diğer makineler %47 ve aksam ve parçalar da %24 pay almıştır.
2020 yılının ilk yarısında toplam plastik işleme makineleri ithalatı içinde, enjeksiyon makineleri %33 ekstrüzyon makineleri %17 şişirme makinaları %5 termoform makinaları %2 presler ve diğer makineler %35 ve aksam ve parçalar da %8 pay almıştır.
2020 yılının ilk yarısında toplam plastik işleme makineleri ihracatı içinde, enjeksiyon makineleri %9 ekstrüzyon makineleri %17 şişirme makinaları %3 termoform makinaları %6 presler ve diğer makineler %49 ve aksam ve parçalar da %16 pay almıştır.
Yılın ilk yarı gerçekleşmeleri ve korona virüs salgınının ekonomiye ve plastik sektörüne muhtemel etkileri dikkate alınarak plastik işleme makinaları sektöründe 2020 sonunda 2019 yılına kıyasla üretimin %20 ihracatın %21 azalacağı diğer taraftan ithalatın %15 iç satışların %1 artacağı tahmin edilmektedir.
Plastik İşleme Makineleri Genel Arz – Talep Dengesi Eş Dönem Kıyaslaması (Milyon $)
2019/6 |
2019 |
2020/6 |
2020 T |
% Artış 2020/2019 (6 Ay) |
% Artış 2020/2019 (Tahmini) |
|
Üretim |
228 |
507 |
214 |
406 |
-6 |
-20 |
İthalat |
174 |
421 |
255 |
485 |
47 |
15 |
İhracat |
97 |
197 |
82 |
156 |
-15 |
-21 |
İç Satış |
305 |
730 |
387 |
735 |
27 |
1 |
Dış Ticaret Açığı |
-76 |
-223 |
-173 |
-329 |
128 |
47 |
İthalat / İç Satış ( % ) |
57 |
58 |
66 |
66 |
Kaynak: TUİK ve ITC Trade Statistics
2020 yılının ilk yarısında 10 ülkeden yapılan plastik işleme makineleri ile aksam ve parçalar ithalatı, toplam ithalatın %93’ünü oluşturmuştur. Bu dönemde plastik işleme makineleri ithalatında ilk 3 sırayı Çin, Almanya ve İtalya almıştır. Bu 3 ülkenin toplam ithalattan aldığı pay yaklaşık %70 düzeyindedir.
Diğer taraftan, bu dönemde 10 ülkeye yapılan plastik işleme makineleri ile aksam ve parçalar ihracatı, toplam ihracatın %49’unu oluşturmuştur. 2020 yılının ilk yarısında plastik işleme makineleri ihracatında ilk 3 sırayı Rusya Fed, Almanya ve Cezayir almıştır. Bu 3 ülkenin toplam ihracattan aldığı pay %25 düzeyindedir.
Plastik İşleme Makineleri ve Aksam ve Parçaları Dış Ticaretinde İlk 10 Ülke (2020/6)
İthalat |
İhracat |
||||
Ülkeler |
Milyon $ |
%- Pay |
Ülkeler |
Milyon $ |
%- Pay |
Çin |
99,1 |
38,8 |
Rusya Fed. |
9,5 |
12 |
Almanya |
60,1 |
23,5 |
Almanya |
6,5 |
8 |
İtalya |
16,7 |
6,5 |
Cezayir |
4,3 |
5 |
Avusturya |
16,6 |
6,5 |
Hindistan |
3,3 |
4 |
Tayvan |
10,5 |
4,1 |
Romanya |
3,3 |
4 |
Japonya |
8,8 |
3,4 |
Polonya |
2,9 |
4 |
G.Kore |
8,0 |
3,2 |
ABD |
2,7 |
3 |
İsviçre |
7,3 |
2,8 |
Çekya |
2,6 |
3 |
Hindistan |
5,2 |
2,0 |
İspanya |
2,6 |
3 |
Fransa |
4,5 |
1,8 |
Azerbaycan |
2,3 |
3 |
10 Ülke Toplam |
236,8 |
92,8 |
10 Ülke Toplam |
39,9 |
49 |
Diğer Ülkeler |
18,5 |
7,2 |
Diğer Ülkeler |
42,2 |
51 |
Toplam |
255,3 |
100,0 |
Toplam |
82,1 |
100 |
Kaynak: TUİK ve ITC Trade Statistics
Plastik işleme makineleri ile bunların aksam ve parçalarının ortalama birim ihraç fiyatı 2020 yılının ilk yarısında 9,8 $/Kg olarak gerçekleşmiş olup, 2019 yılına kıyasla %3 gerilemiştir. Bu dönemde ortalama ihracat birim fiyatlarının, ortalama ithal fiyatlarının ilk kez üzerine çıktığı görülmektedir.
2015 - 2019 yılları arasında yılda ortalama %2 azalan plastik işleme makinaları iç pazar satışları 2020 yılının ilk yarısında, 2019 yılının eş dönemine kıyasla %27 arttığı ve 387 milyon dolara çıktığı görülmektedir. Plastik işleme makinaları iç satışlarının 2020 yılı sonunda 2019 yılına kıyasla %1 artarak 735 milyon dolara çıkacağı tahmin edilmektedir. Üretimin gerilediği bir ortamda yatırımlardaki cüzi artış ithal makinalarla karşılanacaktır.
Plastik sektörü 2014 – 2019 yıllarını kapsayan son 6 yılda, yılda ortalama 840 milyon dolarlık makina ve teçhizat yatırımı gerçekleştirmiş olup toplam yatırımın %40’ını presler ve diğer makinalar %21’ini enjeksiyon, %18’ini ekstrüzyon, %5’ini termoform, %2’sini şişirme ve %14’ünü de aksam ve parçalar oluşturmuştur. 2020 yılının ilk yarısında plastik sektörünün toplam makine yatırımları içinde, enjeksiyon makineleri %24 ekstrüzyon makineleri %15 şişirme makinaları ve termoform makinaları %4 presler ve diğer makineler %38 ve aksam ve parçalar da %15 pay almıştır.
Türkiye plastik sektörünün makina parkı 2020 yılının ilk yarısında 419 bin adete yaklaştığı görülmektedir. 2020 yılının ilk 6 ayı itibariyle Türkiye plastik sektöründe plastik işleme makinaları parkının %17’sini enjeksiyon, %9’unu ekstrüzyon, %1’ini şişirme, %4’ünü termoform ve %69’unu presler ve diğer makinaları oluşturmaktadır. 2020 yılının ilk yarısı itibariyle Türkiye plastik sektörü toplam makina parkının adet bazında %30’unu yerli üretimden satılan %70’ini de ithal edilen makinalar oluşturmaktadır.