Ekim 2020 Emtia Fiyat İndeksi

GENEL GÖRÜNÜM

Pandemide ikinci dalga endişesi ile talep artışı devam ederken, hammadde kaynaklı tedarik kesintilerinin de gündemde kaldığını görüyoruz. Bu dönemde, uzun vadeli provizyonları mümkün olduğu kadar görmeye çalışarak, tedarikçilerimiz ile birlikte geleceğimizi planlamamız doğru olacaktır. Deloitte satınalma yöneticileri anketi de krizlere göre satınalma stratejinin değişmesi gerektiğini bize gösteriyor. Diğer yandan satınalma ekibinizi eğitimler ile desteklemeniz de bir strateji olarak karşımıza çıkıyor. TÜSMOD tarafından Boğaziçi Eğitim ile birlikte oluşturulan ve 18 Kasım ‘da başlayacak olan “Satınalma ve Tedarik Zinciri Yöneticilik “ programı online olarak yapılacak. İstanbul dışından katılımcılar için de büyük bir fırsat olacak bu eğitimi göz önünde bulundurmanızı tavsiye ediyoruz.

Dünya Evrim Küçük tarafından kaleme alınan habere göre; Çin'in yatırım planları metal fiyatlarını yükseltecek. Son 5 yıllık kalkınma planı çerçevesinde teknolojik olarak kendi kendine yetme hedefi koyan Çin, ülke genelinde bulut bilişim, büyük veri, yapay zeka, 5G, sanayi interneti gibi yeni tip altyapı tesislerine yatırım hamlesi başlattı. Gelecek yıllarda hızlanması beklenen metal yoğun bu projelere yatırımlar, dünyanın en büyük metal ithalatçısı ülkede bakır, alüminyum ve özel çelik ürünlerine talebin artması anlamına geliyor. Talebin, uluslararası piyasalarda metal fiyatlarını yukarı çekmesi bekleniyor. Çin ekonomisinin canlanması ve ‘yeni altyapı’ projelerine yatırımların artması, küresel emtia piyasalarına destek oluyor. Çin hükümeti ülke genelinde bulut bilişim, büyük veri, yapay zeka, 5G, sanayi interneti gibi yeni tip altyapı tesislerine yatırım hamlesi içinde. Bu yılın üçüncü çeyreğinde ülkede birçok yeni altyapı tesisi inşası start aldı ve metal yoğun bu yatırımların gelecek yıllarda hızlanması bekleniyor. Bu da ülkenin metal talebinin atması ve uluslararası piyasalarda metal fiyatlarının destek bulması anlamına geliyor. İngiliz ekonomik araştırma ve danışmanlık firması Capital Economics'in Emtia Piyasası Analisti Caroline Bain, Çin'in "metal yoğun" altyapı tesisleri projelerine büyük ölçekli yatırımlarının uluslararası metal piyasaları için müjde niteliğinde olduğunu söylüyor. Fitch Solutions da, son raporunda Çin'in 'yeni altyapı' planını hızlandırmasının, birincil metallerin aksine yüksek kaliteli metallerin üretimini artıracağını tespitinde bulunuyor. Raporda şöyle deniliyor: “5G ağları, veri merkezleri ve yapay zeka sistemlerini içeren yeni altyapı projeleri, ulaştırma ve enerji altyapısı, yani ultra yüksek voltaj (UHV) teknolojisi, şarj istasyonları ve yüksek hızlı demiryolu inşaatlarında önemli miktarda metale ihtiyaç duyulmakta. Özellikle daha hafif ve daha gelişmiş metal gereksinimi artıyor.” Fitch bu kapsamda, Çin'in yüksek kaliteli bakır, alüminyum ve çeliğe yönelik yurt içi talebinin 2020'den itibaren güçlü bir artışla karşı karşıya kalacağını belirterek şöyle diyor: “Hükümetin metal üretim değer zincirini büyütmeyi ve devlete ait metal işletmelerin yüksek kaliteli üründe pazar payını güçlendirmeyi hedefliyor.” Fitch, sektördeki KİT’lerin bu hamleden en çok fayda sağlayacak kuruluşlar olacağını ifade ediyor. Fitch, Çin'deki yeni altyapı projelerinin sadece bu yıl 1 milyon tona yakın yüksek kaliteli alüminyum ve 32 milyon ton özel üretim çelik gerektireceğini ve her iki metale yönelik yerli talebin yüzde 3’ünü oluşturacağını tahmin ediyor. Daha fazla projenin devreye girmesiyle bu rakamın 2021 ve 2022'de yükselmesi bekleniyor. Söz konusu metallerin tüketiminde, UHV güç kabloları, şehir içi toplu taşıma, yüksek hızlı tren ve 5G ağ baz istasyonları başlıca talep kaynağı olacak. Çin Metalurji Endüstrisi Planlama ve Araştırma Enstitüsü'ne göre, özel içerikli çeliklerin kapsamına farklı metal içeriği ve farklı karbon oranına sahip, ek eritme ve işleme gerektiren, ayrıca inşaat demiri gibi normal çelik ürünlerden daha yüksek fiziksel performansa sahip ürünler giriyor. Fitch, Çin'in 14. Beş Yıllık Planı’nın, bir önceki beş yıllık plandaki gibi metal sektöründeki KİT'lerin pazardaki hakimiyetini artırma arzusunu yansıttığına inanıyor. Bu da özellikle çelik sektöründe önemli sonuçlar doğurabilir. 2015 sonunda pazardaki toplam payı yüzde 25 olan en büyük 10 üreticinin çelik üretimindeki payı 2019 sonu itibariyle %37’ye çıkmış durumda. Ülkenin bakır tüketiminin de altyapı yatırımlarıyla artması bekleniyor. Uluslararası Bakır Birliği (ICA), Çin'deki bakır tüketiminin, daha yüksek verimli endüstriyel motorların ve dağıtım transformatörlerinin kurulması, yeni demiryollarının elektrifikasyonu ve endüstriyel amaçlı yeni enerji araçları (NEV'ler) nedeniyle 2025 yılına kadar yılda 232 bin ton artacağını tahmin ediyor.

AA haberine göre, Uluslararası Para Fonu (IMF), Dünya Ekonomik Görünüm Raporu'nun Ekim 2020 sayısını "Uzun ve zor bir tırmanış" başlığı ile yayımladı. Raporda, küresel ekonominin nisan ayındaki "büyük karantina" sırasına yaşadığı düşüşün derinliklerinden tırmanışa geçtiğine işaret edildi. Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının yayılmaya devam ettiği ve birçok ülkenin normalleşme sürecini yavaşlattığı belirtilen raporda, "Çin'de toparlanma beklenenden daha hızlı gerçekleşirken, küresel ekonominin pandemi öncesi faaliyet seviyesine geri dönüşü aksaklıklara yatkın olmaya devam ediyor." ifadesi kullanıldı. Raporda, daha önce %5,2 küçülmesi beklenen küresel ekonominin bu yıl %4,4 daralacağı tahmin edildi. Söz konusu yukarı yönlü revizyonun daha çok gelişmiş ekonomilerde beklenenden daha iyi gelen ikinci çeyrek gayrisafi yurt içi hasıla verilerini yansıttığına işaret edilen raporda, karantina önlemlerinin azalmasıyla ekonomik faaliyetin beklenenden daha erken iyileştiği ve üçüncü çeyrekte daha güçlü bir toparlanmanın göstergesi olduğu kaydedildi. Raporda, küresel ekonominin 2021'de ise %5,2 büyüyeceği tahmin edildi. Gelecek yıla ilişkin büyüme tahmini daha önce %5,4 olarak öngörülmüştü. IMF raporunda bazı ülkelere yönelik yeni büyüme tahminleri de paylaşıldı. Buna göre, daha önce %8 küçülmesi beklenen ABD ekonomisinin bu yıl %4,3 daralacağı öngörüldü. Ülke ekonomisine ilişkin 2021'e ait büyüme beklentisi ise %4,5'ten %3,1'e düşürüldü. Avro Bölgesi ekonomisinin de bu yıl %8,3 küçüleceği tahmin edilirken, 2021'de %5,2 büyüyeceği öngörüldü. Bölge ekonomisinin daha önce bu yıl %10,2 daralacağı, gelecek yıl ise %6 büyüyeceği tahmin edilmişti. Yükselen piyasalar ve gelişmekte olan ülke ekonomilerinin büyüme tahminlerine de yer verilen rapora göre, Kovid-19 salgınının ortaya çıktığı Çin'de bu yıla ilişkin ekonomik büyüme beklentisi, %1'den %1,9'a yükseltildi. Çin ekonomisinin gelecek yıla ilişkin büyüme beklentisi ise %8,2 olarak bırakıldı. Hindistan ekonomisinin bu yıla dair büyüme beklentisi -%4,5'ten, -%10,3'e revize edilirken, gelecek yıla ilişkin büyüme tahmini %6'dan %8,8'e yükseltildi. Rusya ekonomisine yönelik büyüme tahmini de bu yıl için -%6,6'dan -%4,1'e çıkarılırken, gelecek yıla ait büyüme beklentisi %4,1'den %2,8'e düşürüldü. Türkiye'ye ilişkin tahminlerde değişikliğe gidilmezken, ülke ekonomisinin bu yıl %5 daralacağı, 2021'de %5 büyüyeceği öngörüldü.

Tüm bu gelişmeler altında, emtia fiyat analizleri aşağıdaki şekilde ele alınmıştır.

Metal-Demir-Çelik:

Londra Metal Borsası (LME) verilerine göre Bakır fiyatları Ekim ayını %1.28’lik artış ile 6.695 dolar/ton seviyelerinde kapatırken, LME Bakır Stokları ise aynı ay için %3.44’lük artış gösterdi. Foreks haberine göre, Çin'de devlete ait bakır alıcılarının Şilili bakır üreticisi Codelco'nun 2021'de teslim edilecek metalde fiyat primlerinin uzatma teklifini kabul etmediğini ileri sürüldü. Kaynaklara göre Codelco China ordins Group ve China Minmetals Corp dahil Pekin'deki müşterilere geçen hafta 2021 için aynı fiyat olan 88 dolar/tonu teklif etti ama şirketlerin hiçbiri gelecek yıl için tedarik için anlaşmaya varamadı. Bir müşteri "Teklif mevcut piyasa seviyesinden daha yüksek. Alıcılar kabul etmiyor" dedi. Londra Metal Borsası'nın (LME) fiziki bakır katot teslimatı için bakır fiyatlarının en üstünden ödenen prim 2019'dan beri 88 dolar/ton. Piyasa analistleri, bakır talebinin mevcut arzın önüne geçmeye başladığını söylüyor. S&P Global Ratings, bunun 2021'de 87.000 ton bakır için ve 2022'de 97.000 tonluk bir piyasa açığına yol açabileceğini belirtirken, "2021'e baktığımızda, daha yüksek fiyatları desteklemesi gereken bir arz açığıyla sonuçlanacak daha belirgin bir toparlanma bekliyoruz." yorumunda bulunuyor. Daha önce, 2020'nin ikinci yarısı için 5,900 $/ton tahmin ettiği bakır fiyatlarını 2020’nin geri kalanında ton başına 6.500 ABD dolarına yükselten S&P Global Ratings; bakır fiyatlarının 2021’de  6.300 USD/ton ve 2022'de 6.400 USD/ton’a tona ulaşmasını bekliyor. Emirates NBD araştırmasına göre Bakır fiyatları Ocak, Nisan, Temmuz ve Ekim 2021’de sırasıyla 6500, 6600, 6600 ve 6750 USD/ton seviyelerinde olacak.

Londra Metal Borsası (LME) verilerine göre Alüminyum fiyatları Ekim ayını %4.81’lik artış ile 1.821 dolar/ton seviyelerinde kapatırken, LME Alüminyum Stokları ise aynı ay için %0.28’lik artış gösterdi. Alüminyum alaşım fiyatları ise aynı dönem için %0.67’lik artış ile 1.510 USD/ton oldu. Analistlere göre; Covid-19'un ilerleyişine ilişkin belirsiz görünüm, özellikle ABD ve kontrol altında göründüğü diğer gelişmiş pazarlarda, endüstriyel talep ve özellikle alüminyum için görünüm için büyük bir risk oluşturuyor. Alüminyum pazarı için uzun vadede net bir görünüm olmadığını belirten Bloomberg, 2021 yılında ortalama Alüminyum fiyatlarını 1.750 USD/ton olarak tahmin ediyor. Çin’den gelen ilave kapasite artışları ise fiyatlara düşüş yönlü baskı oluşturacak. Emirates NBD araştırmasına göre Alüminyum fiyatları Ocak, Nisan, Temmuz ve Ekim 2021’de sırasıyla 1720, 1750, 1750 ve 1775 USD/ton seviyelerinde olacak.

Londra Metal Borsası (LME) verilerine göre Nikel fiyatları Ekim ayını %6.05’lik artış ile 15.256 dolar/ton seviyelerinde kapatırken, LME Nikel Stokları ise aynı ay için %1.12’lik artış gösterdi. Outokumpu paslanmaz çelik Kasım ayı prim fiyatlarını; 430 kalite için 6 EUR/ton artış, 304 kalite için 10 EUR/ton azalış ve 316 kalite için 1 EUR/ton azalış ile açıkladı. Reuters’e göre, Endonezya'da artan üretimin önümüzdeki yıl nikel için önemli bir etken olması bekleniyor. Ayrıca birçok analist Çin'deki güçlü talebin fiyatlara yukarı yönlü baskı yapacağını belirtiyor. S&P Global Market Intelligence analistlerine göre, önümüzdeki yıl birincil nikel piyasasının temellerindeki iyileşme fiyatları yükseltecek ve fiyatlar ortalama 15.157 USD/ton seviyesinde olacak. Emirates NBD araştırmasına göre Nikel fiyatları Ocak, Nisan, Temmuz ve Ekim 2021’de sırasıyla 1891, 1906, 1906 ve 1928 USD/ton seviyelerinde olacak.

Londra Metal Borsası (LME) verilerine göre Çinko fiyatları Ekim ayını %4.62’lik artış ile 2.525 dolar/ton seviyelerinde kapatırken, LME Çinko Stokları ise aynı ay için %2.71’lik artış gösterdi. Foreks haberine göre; araştırma kuruluşu Antaike, Çin'de Eylül ayında rafine çinko üretiminin aylık 16.000 ton artarak 471.000 tona çıktığını açıkladı. Eylül ayı için 49 çinko dökümhanesinden veri toplayan Antaike, Ekim'de üretimin 475.000 ton olmasını bekliyor. Çoğunlukla galvanizleme çeliği için kullanılan çinko fiyatı, özellikle Peru'daki pandemi nedeniyle madenlerin kapanmaya zorlanmasının ardından Ekim ayında artış gösterdi. Bununla birlikte analistler, bir önceki ankete kıyasla gelecek yıl arz fazlalık tahminlerini neredeyse ikiye katlayarak 83.000 tona çıkardılar. Gelecek yıla ait Çinko fiyat tahminlerini ise %6.5 düşüşle 2.350 USD/ton seviyesine çektiler.

Londra Metal Borsası (LME) verilerine göre Kurşun fiyatları Ekim ayını %0.61’lik azalış ile 1.790 dolar/ton seviyelerinde kapatırken, LME Kurşun Stokları ise aynı ay için %8.51’lik azalış gösterdi. Aynı dönem için LME Kalay fiyatları ise %1.07’lik azalış ile 17.650 dolar/ton olurken, LME Kalay stokları %18’lik azalış gösterdi. Foreks haberine göre, araştırma kuruluşu Antaike, Eylül'de Çin'de rafine kurşun üretiminin, Ağustos ayına göre düştüğünü bildirdi. Yıllık % 0,6 düşüş yaşayan rafine kurşunun üretiminin 412.000 ton olduğu ve Ekim'de 10.000 ton civarında artması beklendiği belirtildi. Çin'de rafine kalay üretimi ise Eylül'de aylık % 0,1 düşerek 14.106 ton oldu. Emirates NBD araştırmasına göre Kalay fiyatları Ocak, Nisan, Temmuz ve Ekim 2021’de sırasıyla 17000, 17250, 17500 ve 17500 USD/ton seviyelerinde olacak.

Demir Cevheri fiyatları, Ekim ayını %0.8’lik azalış ile 118 dolar/ton seviyelerinde kapattı. Steelorbis haberine göre; Avustralyalı demir cevheri üreticisi Fortescue Metals Group’un ortalama satış fiyatı, Haziran çeyreğinde kaydedilen 81$/mt’a kıyasla %30,9 artış göstererek 106$/mt seviyesine ulaştı. Şirket 2020-2021 mali yılı demir cevheri sevkiyatı tahminini 175-180 milyon mt civarında tutmaya devam etti. Batı Avustralya hükümeti bütçe raporunda, 62Fe demir cevheri karşılaştırma fiyatını 2019-20'de 92.90 $/ton ve 2020-21'de ortalama 96.60 $/ton olarak açıkladı. Bank of America, gösterge demir cevheri fiyatına yönelik dördüncü çeyrek tahminini %10 artırarak ton başına 110 ABD Doları'na yükseltti ve "şaşırtıcı derecede güçlü" bir pazara işaret etti. Ayrıca, 2021 yıl sonu tahminini "daha güçlü Çin talep tahminleriyle birlikte daha dengeli bir küresel arz ve talep resmini yansıtmak için" 90 $/tona yükseltti.

Plastik ve Kauçuk:

Ekim ayında yurtiçi plastik piyasasında genel olarak yatay bir seyir izlendi. Fiyatlarda ortalama %0.07’lik azalış görülürken, en yüksek artış %0.85 ile PS’de olurken, bunu %0.83 ile PP, %0.62 ile ABS ve %.0.16 ile PE takip etti. PA fiyatlarında ise ortalama %2.86’lık azalışlar görüldü. Chemorbis haberlerine göre; Avrupa’da PVC piyasaları, Ekim ayında sıkışıklık kaynaklı 60-70€/tonluk zamlarla üst üste beşinci ay artmış oldu. Gelecek aya dair beklentiler de artış yönünde. Sıkışıklığın Kasım ayında devam edeceğine düşünülüyor. Ancak, bakım duruşundan dönen tesisler sıkışıklığın şiddetini hafifletebilir. Avrupa’daki üç üretici öngörülemeyen sebeplere bağlı olarak fors majör ilan etmek zorunda kalırken, üreticiler tesislerin ne zaman üretime döneceğine dair ayrıntıları paylaşmadı. Aynı zamanda, oyuncuların büyük bir kısmı sorunların çözülmesinin hemen ardından PVC üreticilerinin fors majörleri kaldırmayacağının farkında. Üreticilerin neredeyse hiç stoku bulunmadığı için, fors majörleri kaldırmadan önce stok yapacaklar. İtalya’da spot PVC fiyatları, keskin Ekim artışlarına rağmen Türkiye’ye vergiden muaf menşeler için verilen ithal tekliflerin oldukça altında yer alıyor. Normal şartlarda, Avrupa’nın yurtiçi piyasasının Türkiye’nin ithal piyasası üzerinde prim taşıması gerekiyor. ChemOrbis Fiyat Sihirbazı’nda yer alan haftalık ortalama verilere göre, İtalya’daki yurtiçi PVC fiyatlarının dolar karşılığı, Türkiye’ye CIF bazında verilen vergiden muaf ithal menşelerin 185$/ton altında yer alıyor. Yine de, bu farkın Eylül sonunda yaklaşık 240$/tona ulaşan rekor farka kıyasla bir miktar azaldığı görülüyor. PVC sıkışıklığının yanı sıra, fiyatların Kasım ayında etilenden de destek görmesi bekleniyor. Oyuncular, gelecek ayki monomer kontratlarında 10-30€/tonluk bir artış görmeyi bekliyor. Spot etilen fiyatları bakım duruşları nedeniyle artış kaydetti. ChemOrbis Fiyat Sihirbazı’na göre, FD NWE bazındaki spot etilen fiyatları Eylül sonundan bu yana yaklaşık 30€/ton arttı. Kaynaklar, talebin düşük sezona rağmen hız kesmeyebileceğini savunuyor. Alıcıların stokları da, bazı uygulamalar için iyi seyreden talep ve düzenli kotaların sağlanamaması nedeniyle azaldı. İşleyiciler, PVC sıkışıklığı nedeniyle Eylül ve Ekim aylarında stok yapamamışlardı. Bu nedenle, alıcılar Kasım ayında stok yapmaya karar verebilir. Son dönemde Türkiye’de PET fiyatları yükselen navlun ücretleri ve hammadde maliyetleri karşısında yükseliş eğilimi izledi. Satıcılar önceki aylarda da zam denemelerinde bulunmuş, ancak bu girişimler çok geçmeden başarısızlıkla sonuçlanmıştı. Zira dünya genelinde pandemiden en çok PET talebi etkilendi. Oyuncular, Ekim sonu depo teslim Türkiye, KDV hariç 800$/tonun altındaki şişelik PET fiyatlarının seyrekleştiğini bildirdi. Yurtiçi üreticiler Asya PET piyasalarında ufak zamlar getiren PTA ve MEG artışlarına paralel olarak stabil ve artış eğilimli politikalar izledi. Bir polyester işleyicisi, “Piyasanın Kasım ayına güçlü bir eğilimle başlamasını bekliyoruz. Ancak fiyat artışları keskin olmayacaktır,” şeklinde konuştu. ChemOrbis Fiyat Sihirbazı’na göre, spot etilen fiyatları geçen haftaya kıyasla 35-45$/ton düşerek CFR Çin 810$/ton ve CFR Güneydoğu Asya 795$/tona geriledi. Fiyatlardaki gevşemenin esas sebebi olarak bol arz ve durağan alım ilgisi gösterildi. Tüccarlar piyasanın daha derin bir backwardation durumuna girdiğini düşünüyor. Öyle ki, Kasım ikinci yarıya ilişkin etilen fiyatları CFR Çin 800-840$/ton ve CFR Güneydoğu Asya 770-810$/tonda değerlendiriliyor. Piyasa oyuncularına göre, Avrupa’dan Asya’ya CFR Güneydoğu Asya 770$/tondan 9.000 ton etilen satışı gerçekleştirildi. Ayrıca, 9.000 tonluk Güney Amerika menşeli etilen için CFR Çin 760$/tondan başka bir işlem tamamlandı. Tüccarlar, Güney Koreli ve Japon üreticilerin CFR Çin 940$/ton ve FOB Kore 900$/tondan Kasım yüklemeli propilen teklifleri verdiklerini bildirdi. Öte yandan, Japon bir üretici Kasım 2. yarı varışlı 2.500 ton propilen için CFR Güney Çin 935$/tondan satış yaptı. Piyasa şimdilerde CFR Çin 920$/tonda değerlendiriliyor. Fiyatların yüksek seviyelerini korumasıyla, piyasa geçen haftaya kıyasla önemli değişiklikler görmedi.

Kağıt ve Kereste:

Yurtiçi kağıt fiyatlarında Ekim ayında ortalama %5.24’lük artış görüldü. Yurtiçi üreticilerin satış fiyat listelerini karton kağıtlarda, döviz artışının etkisi ile ortalama %5 ila %7 arasında arttırdığı görüldü. Hurda kağıt fiyatlarında Ekim ayında ortalama %6.25’lik azalış görülürken, en yüksek artış %25 ile hurda bardak kağıt kağıta, en yüksek azalış ise %17.6 ile hurda okul kitabında görüldü. Yurtiçi kağıt endeksi ise Ekim ayında bir önceki yılın Aralık ayına göre %31.88 ve bir önceki yılın aynı ayına göre %29.76 artış yönünde gerçekleşti. Global piyasalara baktığımızda; NIKKEI ve TOPIX Kağıt Hamuru & Kağıt endekslerinde Ekim ayında ortalama %4.84 oranında azalış görüldü. Sappi Europe, Covid-19 salgınının neden olduğu tüketimdeki düşüşün fiyatlar üzerinde güçlü baskıyı tetiklediğini; kağıt üretimi ve nakliyesindeki maliyet artışlarıyla birlikte bu durumun sürdürülemez karlılık seviyelerine yol açtığını belirterek, Ocak 2021’den itibaren fiyatlarını %5 ile %8 oranında arttıracağını açıkladı. Ekim ayında genellikle toparlanma görüntüsü veren İtalya kağıt piyasası üzerinde, atık kağıt fiyatlarının bir miktar aşağı yönlü baskı vardı. Buna karşılık, karışık kağıt fiyatları yatay hareket göstererek sadece birkaç avro kadar yükseldi. Bununla birlikte, Covid kaynaklı belirsizlik yavaş yavaş geri gelse de çoğu ürünlerde fiyatlar Ekim ayında sabit kaldı. Alıcılar ve satıcılar, Fransa'da gelecek yılın gazete kağıdı fiyatları ile ilgili ilk ön görüşmelere başladı. 1 Ocak 2021'den itibaren geçerli olacak fiyatlarla ilgili yaklaşan tartışmalarda, kağıt üreticileri alıcıların ek indirim taleplerine karşı savunmaya hazırlanıyorlar. EUWID’e göre, alıcılar tarafında mali tablolar iyi olmadığı için bir artış olmayacak, aksine indirim baskısı yaşanacak. Satıcılar da fiyatları sabit tutmak için çaba sarf edecekler.

İsveç kereste endüstrisinin odun talebi, küresel ekonomik durumun pandemi nedeniyle belirsiz olmasına rağmen artmaya devam ediyor. Bu artan talebe istinaden Södra ladin kereste fiyatlarında Kasım ayında artışa gittiğini açıkladı. ABD’de yumuşak ağaç kereste fabrikaları, 2021’de beklenen daha güçlü talebi karşılamak için üretimi artıracak. Diğer yandan, Eylül sonu ve Ekim başında düşmeye başlayan yumuşak ağaç kereste fiyatlarının 2021 Ocak ayına kadar düşmeye devam edeceği tahmin ediliyor. Finlandiya’da çam tomruklarının fiyatları Eylül ayında %2 oranında artarak 58.8 EUR/m3 oldu. Kereste tarafından son dönemde görülen ithalat yasakları veya antidumping uygulamalarına Çin’in, Kasım ayında Avustralya kereste ithalatını getirdiği yasak ta eklendi.

Enerji ve Petrol:

AA haberine göre; Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ'nin (BOTAŞ) internet sitesinde, kasım ayına ilişkin tarife tablosu yayımlandı. Doğal gazda kasım ayında geçerli olacak fiyat tarifeleri, tüm abone gruplarında sabit tutuldu. Buna göre, BOTAŞ'ın konut tüketicileri için gaz dağıtım şirketlerine uyguladığı satış fiyatı, mevcut tarifede olduğu gibi 1000 metreküp doğal gaz için 1251 lira, ticarethane, sanayi ve elektrik üretim santralleri için ise 1400 lira olarak belirlendi. Elektrik fiyatları ise çeyrek bazlı belirlendiği için Kasım ayında bir değişim göstermeyecek.

Yurtiçi pompa fiyatları Ekim ayında motorin için %4.23’lük artış gösterirken, Kurşunsuz Benzin fiyatları %0.75 oranında yükseldi. Bu tabloya göre, motorin ve kurşunsuz benzin fiyatları 2020 yılında ortalama %4.98 oranında azalış gösterdi. AA haberine göre; ABD Enerji Enformasyon İdaresi (EIA), bu yılın son çeyreğine ilişkin petrol fiyatı tahminini aşağı yönlü revize etti. EIA'nın "Ekim 2020 Kısa Dönem Enerji Görünümü Raporu"nda, yılın son çeyreğinde Brent türü ham petrolün ortalama varil fiyatı bir önceki öngörüye göre %4 düşüşle 42,34 dolar olarak tahmin edildi. Eylül 2020 raporunda bu öngörü 44,17 dolardı. Yılın ilk çeyreğinde ortalama 50 dolar, ikinci çeyrekte 29 dolar ve üçüncü çeyrekte 43 dolar olarak gerçekleşen Brent türü ham petrolün varil fiyatının, gelecek yıl ise 47,07 dolar olması öngörülüyor. Raporda, beklentilerin aksine ilerleyen aylarda küresel petrol stoklarının yükseleceğine ve ham petrol üretim kapasitesindeki fazlalığın fiyatlar üzerinde baskı oluşturacağına işaret edildi. Raporda, Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve OPEC dışı bazı petrol üreticisi ülkelerin üretim kesintisi kararına dahil edilmeyen Libya'nın ham petrol üretimindeki artışın petrol arzını ve stoklarını etkileyebileceği kaydedildi. EIA, ABD'nin bu yıla ilişkin günlük ham petrol üretim beklentisini aşağı yönlü revize etti. Buna göre, ülkenin günlük ortalama ham petrol üretiminin bu yıl yaklaşık 11,2 milyon varil seviyesinde gerçekleşmesi, gelecek yıl ise 11,09 milyon varile düşmesi bekleniyor. Öte yandan, eylülde 11,2 milyon varil olarak gerçekleşen ABD ham petrol üretiminin, yeni sondaj faaliyetlerinin mevcut kuyulardaki düşüşleri telafi edecek kadar üretim sağlamayacağı için 2021'in ikinci çeyreğinde 11 milyon varil seviyesinde seyredeceği öngörülüyor. ABD, Kasım 2018'de Suudi Arabistan ve Rusya'yı geride bırakarak dünyanın en büyük ham petrol üreticisi olmuştu. Ekonomist haberine göre; Uluslararası Para Fonu (IMF), petrol fiyatlarının bu yıl varil başına 41,7 dolar, 2021’de ise varil başına 46,7 dolar olacağını öngörüyor. IMF tarafından yayınlanan Dünya Ekonomik Görünüm Raporunda, küresel ekonomik faaliyetlerin, nisan ayındaki “büyük karantina” sırasında yaşanan düşüşün ardından tekrar tırmanışa geçtiği belirtildi. Petrol piyasasında yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının henüz kontrol altına alınamamasından kaynaklanan bir belirsizlik yaşandığı ifade edilen raporda, petrol fiyatlarında aşağı ve yukarı yönlü hareketlenmeleri destekleyebilecek bazı risklere işaret edildi. Raporda, Orta Doğu’da artan jeopolitik gerilim, salgının hızla yayılmaya devam etmesi ile azalan petrol ve doğal gaz piyasası yatırımları, yukarı yönlü riskler arasında yer alırken, küresel ekonomik faaliyetlerin yeniden yavaşlamaya başlaması, bazı Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) dışı ülkelerdeki arz fazlası, Libya’daki üretimin beklenenden daha hızlı normale dönmesi ile OPEC ve OPEC dışı bazı üretici ülkelerin aldığı üretim kesintisi kararının ihlal edilmesi ise aşağı yönlü riskler olarak öne çıktı.

Döviz Kurları:

TCMB 30 Ekim 2020 kapanış verilerine göre, USD döviz satış kuru bazında %7.17’lik artış ile 8.3232 TL; EUR döviz satış kuru bazında %6.77’lik artış ile 9.7160 TL oldu. EUR/USD paritesi ise Ekim ayını %0.38’lik azalış ile 1.1673 değerinde kapatmış oldu. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Ekim tarihli Beklenti Anketine göre 2020 yıl sonu döviz kuru (ABD Doları/TL) beklentisi bir önceki anket döneminde 7.60 TL iken, bu anket döneminde 7.90 TL olmuştur. 12 ay sonrası döviz kuru beklentisi ise bir önceki anket döneminde 7.94 TL iken, bu anket döneminde 8.31 TL olarak gerçekleşmiştir. Ekim ayı başında açıklanan Yeni Ekonomi Programı YEP 2020 raporunda en çok tartışılan rakamlardan biri oldukça iyimser olarak kabul edilen dolar kuru oldu. Açıklanan rapora göre yıl sonu dolar kuru hedefi yıllara göre şu şekilde sıralandı; 2020 yıl sonu dolar kuru tahmini 6,90 TL 2021 yıl sonu dolar kuru tahmini  7,68 TL 2022 yıl dolar kuru tahmini 7,88 TL 2023 yıl sonu dolar kuru  tahmini 8.02 olarak belirlendi. Döviz kur hedefinin Ekim sonunda 2023 yılını geçmesi, hükümet tarafından bütçenin tutturulması için aksiyonlar alınabileceği ihtimalini de yükseltti. Global tahminlere baktığımızda; Commerzbank Ekim ayı raporunda EUR/USD parite tahminini 2020’Q4, 2021’Q1, Q2, Q3 ve Q4 için sırasıyla 1.21 1.21, 1.22, 1.23 ve 1.24 olarak korurken; aşırı değerli doların FED tarafından faiz oranları stratejisi ile değerinin azalacağını ve paritesinin yükseleceğini öngörüyor. Citibank Ekim ayı raporunda EUR/USD parite tahminini, önümüzdeki 3 aylık dönemde 1.17, önümüzdeki 6-12 aylık dönemde 1.22 ve uzun vadede 1.25 olarak açıkladı.

Yurtiçi Fiyat  ve Maliyet Endeksler:

TUİK verilerine göre, 2020 yılı Ekim ayı sonu itibariyle TÜFE ve Yİ-ÜFE ortalaması bir önceki aya göre %2.84; bir önceki yılın Aralık ayına göre %14.06 ve bir önceki yılın aynı ayına göre %15.04 artış olarak gerçekleşti. TÜİK verilerine göre; Yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE), 2020 yılı Ekim ayında bir önceki aya göre %3,55, bir önceki yılın Aralık ayına göre %17,48, bir önceki yılın aynı ayına göre %18,20 ve on iki aylık ortalamalara göre %9,11 artış gösterdi. Sanayinin dört sektörünün yıllık değişimleri; madencilik ve taşocakçılığında %17,01, imalatta %19,81 artış, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında %1,62 azalış ve su temininde %12,49 artış olarak gerçekleşti. Ana sanayi gruplarının yıllık değişimleri; ara malında %23,41, dayanıklı tüketim malında %22,39, dayanıksız tüketim malında %15,36, sermaye malında %24,41 artış; enerjide %2,88 azalış olarak gerçekleşti. Sanayinin dört sektörünün aylık değişimleri; madencilik ve taşocakçılığında %1,45, imalatta %3,74, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında %2,39 ve su temininde %0,28 artış olarak gerçekleşti. Ana sanayi gruplarının aylık değişimleri; ara malında %4,26, dayanıklı tüketim malında %3,27, dayanıksız tüketim malında %2,47, enerjide %2,84, sermaye malında %3,67 artış olarak gerçekleşti. Yıllık en fazla azalış; %15,80 ile tütün ürünleri, %11,05 ile ham petrol ve doğal gaz, %8,85 ile kok ve rafine petrol ürünleri, olarak gerçekleşti. Buna karşılık metal cevherleri %47,76, ana metaller %36,12, diğer mamul eşyalar %35,11  ile endekslerin en fazla arttığı alt sektörler oldu. Aylık azalışlar; %6,09 ile ham petrol ve doğalgaz, %0,16 ile temel eczacılık ürünleri ve müstahzarları alt sektörlerinde gerçekleşti. Buna karşılık kok ve rafine petrol ürünleri %5,87, ana metaller %5,75, kağıt ve kağıt ürünleri %4,88 ile endekslerin en fazla arttığı alt sektörler oldu.