Aralık 2019 Emtia Fiyat İndeksi

GENEL GÖRÜNÜM

Değerli Meslektaşlarımız,

2020 yılına girerken, satınalma ve tedarik yönetimi üst kurum kimliği ile faaliyetlerini yürüten TÜSMOD tarafından meslektaşlarımızı yakından ilgilendiren 2020 yılı çalışma planları açıklandı. Buna göre mesleğimizin, meslektaşlarımızın ve ülkemizin gelişimi için prestijli sertifika programlarından, milli ve yerli üreticilerin desteklenmesine kadar bir çok alanda çalışmalar yapılacak. Bununla birlikte meslektaşlarımız 2020 yılında; küresel ekonomik yavaşlama riski, jeopolitik riskler, dijital teknolojilerin uygulanmasına geç kalma riski, ticari savaş riskleri, iklim ve çevre riskleri, artan küresel tansiyon riski gibi bir çok satınalma ve tedarik riskini takip etmek ve yönetmek zorunda olacak. Riskleri takip etmek için global analizlere baktığımızda şu tablo ile karşılaşıyoruz: JP Morgan analistlerine göre; 2019 yılı siyasi çatışmalar ile makroekonomik politikalar arasında bir çekişme olarak şekillendi. 2020’deki büyüme, yıl ortasından sonra düşük bir hızda başlayacak. ABD ve Çin, 1. Aşama ticaret anlaşmasını kabul ettikten sonra ve muhtemelen Brexit anlaşmasında artık daha fazla netlik olduğu için, siyasi belirsizlikler muhtemelen kaybolacak ve iş dünyasında güven sağlamlaşacak. ABD’deki büyüme 2019’daki %2.3’ten, maliye politikası desteği sona erdiğinden 2020’de %1.7’e düşecek. 2020 küresel GSYİH büyümesi %2.5 ve gelişmekte olan ülkelerin büyümesi %4.2 olacak. Morgan Stanley; reel ekonomiler, finansal varlık fiyatları ve yanlış yönlendirilmiş para politikalarına yansıyan, küresel ekonomiye yönelik zayıflıkların karşı karşıya kalacağı büyük risklerin krize yol açabileceği uyarısı yaptı. Kurum merkez bankalarının bilançoları inkar edilemez bir şekilde fazla genişletildiğini, bu genişlemelerin aslında temel olarak başarısız olan politika denemelerine işaret ettiğini ifade etti. Merkez bankalarının, ekonomik toparlanmayı teşvik etmek için bilançolarına daha fazla para eklediğini belirten kurum, sorunun; uzun süredir uygulanan, fakat artık kullanılması uygun olmayan fiyat istikrarı talimatında yattığını; söz konusu politikanın, artık enflasyon ve finansal istikrara yönelik artan risklerle uyumlu olmadığını savundu. Böylesine hassas bir düzende 2020 krizinin başlaması çok da zor değil diyen JP Morgan’a göre 3 büyük risk : korumacılık, popülizm ve politik işlevsizlik olarak görülüyor. Moody’s yaptığı son açıklamada Çin’in şirket borçlarını küresel ekonomiye karşı “en büyük tehdit” olarak tanımlarken, bu riskleri “çok önemli bir fay hattı” olarak nitelendirdi. Moody's, Avrupa bankalarının görünümüne ilişkin açıklama yayınladı. Avrupa'da ekonomik beklentilerin zayıflamasının kredi kalitesini ve karlılığı düşüreceğine dikkat çekilen açıklamada, Avrupa bankalarının görünümünün durağandan "negatife" çevrildiği kaydedildi.

Açıklamada, genel olumsuz görüşe Avrupa'daki bankacılık varlıklarının büyük kısmını oluşturan İngiltere ve Almanya bankacılık sistemlerinin neden olduğu ifade edildi. Avro Bölgesi'nde zayıf ekonomik büyümenin iş fırsatlarını baskılayacağına işaret edilen açıklamada, ABD ve Çin veya ABD ile AB arasında ticari gerilimlerinin artmasının durumu daha fazla bozabileceği belirtildi. Türkiye'nin ise kredi notu ve not görünümüne ilişkin güncelleme yapılmadığını duyurdu. Japonya Merkez Bankası (BoJ) Başkanı, küresel ekonomiye ilişkin olumlu sinyaller verdi. BOJ, ABD ve Çin gibi sağlam ekonomi temellerine sahip ülkelerin önümüzdeki yıl görünümlerinin daha parlak olacağını vurguladı. Euronews haberine göre, Uluslararası Para Fonu (IMF) İcra Kurulu, 4. madde konsültasyon çalışmaları sonucu Türkiye’ye ilişkin olarak 2019 yılı için hazırladığı raporu kamuoyuyla paylaştı. Kurum, Türkiye ekonomisinde pozitif büyüme beklediğini açıkladı. “Küresel finansal krizin ardından Türkiye’de büyüme giderek dış kredi ve talep teşvikine bağlı hale geldi ve sonuç olarak Türkiye ekonomisi yüksek enflasyon ve büyük cari işlemler açığıyla birlikte potansiyelin üstünde işlemeye başladı. Bu dengesizlikler ekonomiyi piyasa duyarlılığına açık hale getirdi ve bu da neticede 2018 yılı sonlarında bir resesyonun da eşlik ettiği şekilde TL’de önemli bir değer kaybını tetikledi” şeklindeki bir girizgahla başlayan Rapor, Türkiye’de ekonomik büyümenin yeniden başladığına, genişlemeci maliye politikası, kamu bankaları tarafından hızlı kredi sağlanması ve daha uygun dış finansman koşullarıyla desteklendiğine de dikkat çekti. IMF, “piyasa baskıları hafiflerken Türk Lirası da toparlandı. İthalatta azalma ve güçlü bir turizm sezonu, cari işlemler dengesine önemli katkıda bulundu” şeklindeki iyimser tespitini de paylaştı.

Tüm bu gelişmeler altında, emtia fiyat analizleri aşağıdaki şekilde ele alınmıştır.

Selamlarım ve Saygılarımla.

Metal-Demir-Çelik:

Londra Metal Borsası (LME) verilerine göre Bakır fiyatları Aralık ayını %5.16’lık artış ile 6.156 dolar/ton seviyelerinde kapattı. Bu şekilde Bakır fiyatları 2019 yılını %3.19 artış ile kapatmış oldu. LME Bakır Stokları ise Aralık ayında %30.72’lik düşüş ile ile 2020 yılına 144.525 ton’dan başladı. gösterdi. Global tahminlere baktığımızda; Fitch Solutions analistlerine göre 2020 yılında bakır fiyatlarının ABD ve Çin arasındaki ticari gerilimlerin devam etmesi nedeniyle süregelen makroekonomik endişelerden ve zayıf piyasa duyarlılığından muzdarip olması bekleniyor. İki ülke arasındaki önemli ticaret anlaşmasının 2020 ABD başkanlık seçimlerinden sonraya kadar erteleneceğini ve bu durumun piyasada daha fazla belirsizlik ve bakır fiyatları üzerindeki baskıyı arttıracağını belirten Fitch; ABD-Çin ticaret gerilimlerine ek olarak, küresel ekonomik durgunluk korkusunun genel metal fiyatlarına zarar vermesini de bekleniyor. Fitch, 2019'daki 15.300 mt ve 2020'de 36.600 mt bakır piyasası fazlası tahmin ederken; 2020 bakır fiyat tahminini 5.700 USD/ton olarak düşüş yönlü açıkladı. Goldman Sachs, Bakır fiyatlarının 2020 yılında ortalama 6.625 USD/ton ve 2021 yılında 7.200 USD/ton olacağını tahmin ediyor. Aynı dönemler için Barclays’in tahmini ise sırasıyla 2.88 USD/Lb ve 2.86 USD/Lb şeklinde oldu. IHS Markit’e göre Bakır fiyatları 2020 yılının ilk yarısında 6.400 USD/ton olacak. Capical Economics’in yukarı yönlü sıradışı tahminine göre ise 2020 yılı sonunda 6.800 USD/ton olan Bakır fiyatları, 2021 yılı sonunda 7.500 USD/ton’a ve 2025 yılı sonunda 10.000 USD/ton’a yükselecek. Morgan Stanley, Bakır’ı Kobalt’tan sonra yatırım yapılacak ikinci ana metal olarak görürken, 2020 yılında Bakır fiyatlarının %7 artacağını öngörüyor.

Londra Metal Borsası (LME) verilerine göre Alüminyum fiyatları Aralık ayını %0.81lik artış ile 1.800 dolar/ton seviyelerinde kapattı. Bu şekilde Alüminyum fiyatları 2019 yılını %3.74 azalış ile kapatmış oldu. LME Alüminyum Stokları ise Aralık ayında %15.31’lik artış ile 2020 yılına 1.470.925 ton’dan başladı. Analistlere göre; Kanada ve Brezilya'da yeniden başlayacak projeler, Bahreyn'deki genişleme ve SALCO'nun 300.000 tonluk yeşil alan projesinin başlatılması, pazarı Çin hariç, 700.000 ton fazlaya taşıyacak. Wood Mackenzie, 2020 yılı Alüminyum fiyatlarının ortalama 1.752 USD/ton olacağını öngörüyor. Firmaya göre, 2019 yılında yatay hareket eden talep, 2020 yılında hafif toparlanma ile %2 artış gösterecek. FocusEconomics analistleri ise büyük ölçüde sağlıklı küresel talep sayesinde alüminyum fiyatlarının mevcut seviyelerden biraz yükselmesini bekliyor. Analistlere göre, Brezilya'daki Alunorte'ye yönelik operasyonel bir ambargonun kaldırılması, Yunnan'daki 'yeşil alüminyum' bir sanayi parkının planlanması ve Çin'deki Xinfa kapasitesinin yeniden başlatılması da dahil olmak üzere artan kapasite, fiyatlara düşüş yönlü baskı uygulayacak. Goldman Sachs, Alüminyum fiyatlarının 2020 yılında ortalama 1.600 USD/ton ve 2021 yılında 1.650 USD/ton olacağını tahmin ediyor. Focus Economics’e göre Alüminyum fiyatları 2020 yılının son çeyreğinde ortalama 1.795 USD/ton olurken, 2021 yılının son çeyreğinde ortalama 1.836 USD/ton seviyelerinde olacak.

Londra Metal Borsası (LME) verilerine göre Nikel fiyatları Aralık ayını %1.34’lük artış ile 13.990 dolar/ton seviyelerinde kapattı. Bu şekilde Nikel fiyatları 2019 yılını %32.04 artış ile kapatmış oldu. LME Nikel Stokları ise Aralık ayında %129.02’lik artış ile 2020 yılına 156.378 ton’dan başladı. Analistlere göre, 2020 yılı nikel için bir geçiş yılı olacak. Endonezya'daki NPI üretim hacimlerindeki artışların ve Filipinler, Yeni Kaledonya ve Guatemala'nın artan nikel cevheri arzları ile mevcut piyasa durumunun kısa dönemde değişmesi beklenmiyor. Endonezya'nın nikel cevheri ihracatına yasak getirme kararı, genel belirsizliği ve piyasa oynaklığını artıran bir başka faktör olarak belirten analistler, bazı şirketlerin Endonezya'nın yasağının bıraktığı arz boşluğunu kendi madenlerini kullanarak doldurmasını bekliyor. Paslanmaz çelik üretimi güçlü kalmaya ve elektrikli araçların (EV'ler) önemi artmaya devam ettiğinden, nikel talebinin yüksek kalacağı tahmin ediliyor. Uzmanlara göre, Lityum-iyon pil üreticileri, pil hücrelerinde kullanılan kobalt miktarını azalttıkça, nikel tüketimi artacak. Yapım aşamasında olan lityum iyon üretim tesisleri planlandığı gibi çevrimiçi olursa nikel talebinin 19 kata kadar artması bekleniyor. Arz azaldıkça ve talep uzun vadede büyüdükçe, birçok analist ve şirket nikel fiyatının artmasını bekliyor. FocusEconomics’in analistlerine göre, nikel fiyatları 2020 yılının 4. çeyreğinde 15.856 USD/ton ve 2021 yılının 4.çeyreğinde 15.344 USD’ton seviyelerine ulaşacak. Outokumpu paslanmaz çelik Ocak ayı prim fiyatlarını; 430 kalite için 12 EUR/ton artış, 304 kalite için 171 EUR/ton azalış ve 316 kalite için 222 EUR/ton artış ile açıkladı.

Londra Metal Borsası (LME) verilerine göre Çinko fiyatları Aralık ayını %0.87’lik azalış ile 2.292 dolar/ton seviyelerinde kapattı. Bu şekilde Çinko fiyatları 2019 yılını %8.70 azalış ile kapatmış oldu. LME Çinko Stokları ise Aralık ayında %13.86’lık azalış ile 2020 yılına 51.125 ton’dan başladı. Analistlere göre, LME stoklarındaki azalmaya rağmen küresel çinko madeni üretimindeki artış beklentisi fiyatlara aşağı yönlü baskı yaptı. Bununla birlikte ticaret savaşlarının ve Çin’deki zayıf talebin etkisi de fiyatların düşmesine neden oldu. Diğer yandan son yedi yıldır, küresel çinko tüketiminin sadece borsa stokları ve bildirilmemiş stoklar ile karşılanması, düşük stokların fiyatları arttırma etkisini oldukça zayıflatıyor. Zayıf talep ve maden üretimindeki artışlar sebebiyle arz fazlası olacağını belirten CRU Group analistlerine göre; 2020 yılı ortalama çinko fiyatları 2.180 USD/ton seviyelerinde olacak. Focus Economist anketine göre, düşük stok seviyesi fiyatlara yukarı yönlü baskı yapacak ve 2020 yılının 4.çeyreğinde ortalama 2.391 USD/ton seviyesine ulaşan çinko fiyatları 2021 yılının 4. çeyreğinde ortalama 2.415 USD/ton seviyelerine çıkacak. Barclays’in çinko fiyat tahmini ise 2020 ve 2021 için sırasıyla 1.05 USD/Lb ve 1.10 USD/Lb şeklinde oldu. Fitch Solutions, atıl kapasitelerin yeniden başlaması, yeni madenlerde üretimin başlaması ile küresel çinko madeni üretiminin 2028'e kadar 15,7 milyon tona çıkmadan önce 2020'de % 2,4 artarak 13,5 milyon ton olacağını tahmin ediyor .

Londra Metal Borsası (LME) verilerine göre Kurşun fiyatları Aralık ayını %1.23’lük azalış ile 1.923 dolar/ton seviyelerinde kapattı. Aynı dönem için Kalay fiyatları ise %3.06’lık artış ile 16.825 dolar/ton seviyelerinde ayı kapattı. Bu şekilde Kurşun fiyatları 2019 yılını %4.31 azalış, Kalay fiyatları ise 2019 yılını %13.72 azalış ile kapatmış oldu. LME Kurşun Stokları, Aralık ayında %1.56’lık azalış ile 2020 yılına 66.100 ton’dan başlerken, aynı dönem için Kalay Stokları %9.62lik artış ile 2020 yılına 7.125 ton’dan başladı. Ekonomi analistlerine göre, Kurşun fiyatlarının Ekim ayından itibaren keskin bir şekilde düşmesinin altında artan ticari gerilimler ve küresel büyümenin yavaşlamasıyla ilgili korkuların artması yer alıyor. WoodMac analistlerine göre Kurşun fiyatları 2020 ve 2021 yıllarında ortalama 2.000 ve 1900 USD/ton seviyelerinde olacak. CRU Group’a göre Kurşun fiyatları Port Pirie’nin üretim problemlerinin ve Çin’deki düşük talebin devam etmesi riskleri ile 2020 yılında 2000 USD/ton’un altında kalmaya devam edecek. Focus Economics analistleri ise 2020 yılının 4.çeyreğinde Kurşun fiyatlarının ortalama 2.031 USD/ton, 2021 yılının 4. çeyreğinde 2.050 USD/ton olacağını tahmin ediyor. Kalay fiyatları için Lupor, dengeli bir pazar öngörüyor ve 2020 yılında çok fazla fiyat hareketi öngörmüyor. Lupor’a göre, düşük bir ihtimal olsa da Çin ve Endonezya’daki kesintilerin yüksek seviyeye ulaşması halinde, Kalay fiyatları 20.000 USD/ton seviyelerini test edebilir.

Demir Cevheri fiyatları Çin'de çelik yapım bölgesinde hava kirliliği önlemlerinin talep endişesi yaratmasına rağmen, tekrar yükselişe geçerek, ayı %9.3’lük artış ile 94 USD/ton seviyelerinde kapattı. Bu şekilde 2019 yılında demir cevheri fiyatları %20.51 oranında artmış oldu. FocusEconomist’e göre 2019 yılında yaşanan Brezilya Vale madeni sorunu gibi fiyatların artmasına yönelik olaylardan sonra 2020 yılının ilk çeyreğinde fiyatlar düşüş eğilimli olacak. Buna ek olarak Çin’de kirlilik önleme tedbirleri ve Çin ekonomisinin yavaşlama sinyalleri fiyatları ektileyecek. Firmanın anketine katılan panelistlere göre demir cevheri fiyatları 2020 yılının son çeyreğinde 74.40 USD/ton ve 2021 yılının son çeyreğinde 66 USD/ton seviyelerine kadar geriliyecek. Westpec ekonomistlerinin 2020 tahmini de %29 oranında düşüş yönünde oldu. Goldman Sachs, demir cevheri fiyatlarının 2020’de ortalama 86 USD/ton ve 2021’de 75 USD/ton olacağını tahmin ediyor. Ulusal Avustralya Bankası’nın 2020 yılının çeyrek bazlı tahmini, 1.çeyrek için 79$, 2.çeyrek için 76$, 3.çeyrek için 72$ ve 4.çeyrek için 68 USD/ton şeklinde düşüş yönlü oldu. Diğer yandan BlackIron tahminine göre, Vale madenindeki sorunun kısa sürede çözülememesi fiyatların bir süre daha yüksek seviyede kalmasına neden olacak. Dünya haberine göre; dinamik bir demir-çelik sektörüne sahip olan Türkiye, son iki yıldır globaldeki gelişmelerin aksine bir performans sergiliyor. 2018 yılında dünyada çelik üretimi artarken, Türkiye’de geriledi ve gerileme 2019 da devam etti. Ancak başta otomotiv, beyaz eşya ve inşaat gibi çeliğin yoğun şekilde kullanıldığı tüketici sektörlerde tekrardan baş gösteren toparlanmanın 2020'de çeliğe olan talebi artırması bekleniyor.

Plastik ve Kauçuk:

Aralık ayında yurtiçi plastik piyasasında ortalama olarak %2.31’lik artış görülürken, en yüksek artış %3.20 ile PE’de olurken, bunu %2.45 ile PS ve %1.90 ile ABS takip etti. Yurtdışı PA piyasasında ise Aralık ayında yaklaşık 30EUR/tonluk azalışlar görüldü. Chemorbis haberine göre, Türkiye’de poliolefin oyuncuları Çarşamba günü Yeni Yıl tatili nedeniyle ayrıldıkları piyasaya yavaş yavaş dönmeye başladı. Tatil rehaveti sürdüğünden şimdiye dek pek yeni fiyat veya karşı teklif bildirilmedi. Ancak kısa vadede beklentiler bazı zam girişimlerinin yaşanacağı yönünde. Piyasaların 10 yılın en düşük fiyatlarını görmesinin ardından, PP ve PE satıcıları Aralık sonuna doğru tekliflerinde yukarı yönlü düzeltmeler uyguladı. Tedarikçilerin stok eritme faaliyetlerini tamamlaması ile beraber agresif teklifler kayboldu. Bu durum da alım ilgisi oluşturdu. Petkim’in yeni aya istinaden 30$/ton zam açıklaması da havaya katkıda bulundu. Oyuncuların çoğu, haftaya PP ve PE satıcılarının bazı zam girişimlerinde bulunabileceği konusunda birleşiyor. Bu beklenti, son ayların zirvesindeki enerji maliyetleri, yükselen navlun ücretleri ve Türkiye’nin sunduğu düşük netback seviyelerinden kaynaklanıyor. Madalyonun öteki yüzünde ise, olası bir yükselişi sınırlı tutabilecek bazı faktörler göze çarpıyor. Çin’de yaklaşan yeni PP ve PE kapasitelerinin yol açtığı arz fazlası endişeleri, süregelen makroekonomik kaygılar ve ABD’deki muazzam kapasiteler ile birleşince global ölçekte temkinli bir tutuma sebep oldu. Çin’de yaklaşan uzun Yeni Yıl tatili de Asya’da faaliyetleri yavaşlatarak Türkiye’ye orta vadede düzensiz menşeleri çekebilir. PE piyasasında, önde gelen Suudi Arabistanlı bir üreticinin yeni teklifleri halen netleşmiş değil. Üretici Ocak ayı için diğer önemli pazarlara birbirinden farklı fiyat politikaları ile yaklaşsa da, Türkiye’de zam talep edeceği düşünülüyor. Polymerupdate Türkiye haberine göre ise; PP ve PE piyasaları Ocak ayına yatay hareketler ile başladı. Bazı üreticilerden yapılan fiyat açıklamaları ise şu şekilde oldu : Ineos Styrolution, Terluran ABS ve GPPS fiyatlarını Avrupa için Kasım ayına göre 25 EUR/ton’luk düşüş ile açıklarken, HIPS primini 100 EUR/ton oranında arttırdı. Trinseo ise GPPS fiyatlarında Aralık ayında 20 EUR/tonluk düşüşe gitti.

Kağıt ve Kereste:

Yurtiçi kağıt fiyatları Aralık ayında ortalama %0.62’lik azalış gösterirken, 2019 yılında %6.57 oranında düşüş göstermiştir. Global piyasalara baktığımızda; TOPIX Kağıt Hamuru & Kağıt endeksi Aralık ayında Japon Yeni bazında %1.88 düşerken, 2019 yılını %4.62 ‘lik artış ile kapattı. NIKKEI 500 Kağıt & Selüloz endeksi ise Aralık ayında %1.05 düşerken, 2019 yılını %3.31’lik artış ile kapattı. Moody’s Analistlerine göre küresel kağıt ve orman ürünleri endüstrisi 2020 yılında negatif olmaya devam edecek. Analistlere göre; kağıt, kağıt ambalaj ve kağıt hamurundan elde edilen faaliyet kazançları arz fazlasından dolayı fiyatların düşmesi ile birlikte %2-4 oranında azalacak. Ahşap ürünlerin ise 2020’de iyileşme görülecek tek alt sektör olacağı belirtiliyor. Raporda, tüketim ürünlerine yönelik ambalaj kağıtlarının ve renkli pelür kağıtlarının ise aynı seviyede kalacağı öngörülüyor. Dijital ikame ürünlerin kullanımı sebebiyle, endüstriyel kağıt tüketiminin yaklaşık %5 azalacağının öngörüldüğü rapora göre; kağıt hamurunda ve geri dönüştürülmüş elyaf maliyetlerindeki düşüşleri de fiyatlara azalış yönlü baskı yapacak. Kağıt bardaklar gibi bazı özel ürünlerde ise fiyatların artan tale pile yükseleceği belirtiliyor. Kağıt hamuru üreticilerinin kazançlarının önümüzdeki yıl %9 oranında azalmasını bekleyen analistler, stok seviyelerinin normalleşmesi ile fiyatların yukarı hareket etmesi halinde bile 2020 yılındaki ortalama fiyatları 2019 seviyelerinin altında kalacağını belirtiyor. Kağıt Hamuru fiyatları 2018 yılın 4. çeyreğinde tarihi bir artış gösterdi, ancak o zamandan 2019 yılı Ekim ayına kadar %22 oranında düşmüştü. 2020 yılında yeni yatırımlar ile kağıt hamuru üretiminin yaklaşık 575.000 ton artacağı tahmin edilirken, bu artan talebi karşılamış olacak ve piyasada dengede hareket edecek. 2021 yılında ise üretimin talebin üzerinde kalacak. RISI raporuna göre, kuşe kağıtlarda 2019 yılında talep %15-20 oranında düşüş gösteri. Küresel arz fazlası 2020 yılında da kuşe kağıt fiyatlarına aşağı yönlü baskı yapacak. Özellikle ofis kağıtlarının üretiminde kullanılan kaplamasız (UFS) kağıtlarda ise 2020 yılında dengeli bir piyasa beklenirken, fiyatlarda bir düşüş beklenmiyor. Diğer taraftan, ahşap ürünler ve kereste alt sektörü için faaliyet kazançları önümüzdeki yıl yaklaşık %7 oranında artacak. Moody’s e göre, Kuzey Amerika kereste fiyatları kapasite azalışlarının etkisi ile 2020'de %10 oranında artacak.

Enerji ve Petrol:

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) Başkanı, gelecek yılın ilk çeyreğinde elektrik fiyatlarına zam yapılmayacağını bildirdi. BOTAŞ’tan yapılan açıklamaya göre Ocak ayında doğalgaz fiyatlarında da değişikliğe gidilmedi. Yurtiçi pompa fiyatları Aralık motorin için %1,08’lik artış gösterirken, Kurşunsuz Benzin fiyatları%2.50 oranında arttı. Bu şekilde 2019 yılında pompa fiyatları ortalama %17,71 oranında artmış oldu. AA haberine göre, ABD Enerji Enformasyon İdaresi (EIA), Aralık ayı tahmininde 2020 yılında ilişkin petrol fiyatı tahminini yukarı yönlü revize etti. EIA'nın "Aralık 2019 Kısa Dönem Enerji Görünümü Raporu"na göre, 2020'de Brent türü ham petrolün ortalama varil fiyatının 60,50 dolar, Batı Teksas (WTI) tipi ham petrolün ortalama varil fiyatının da 55 dolar olacağı öngörülüyor. EIA'nın bu ayki raporunda, Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve OPEC dışı bazı petrol üreticisi ülkelerin ham petrol üretimlerini 2020'nin ilk çeyreğinde günlük 500 bin varil azaltma kararının, fiyatların yükselmesinde etkili olacağı belirtildi. ABD'nin gelecek yıla ilişkin ham petrol üretim beklentisi ise günlük ortalama 100 bin varil aşağı çekildi. Buna göre, ülkenin günlük ortalama ham petrol üretiminin gelecek yıl 13,2 milyon varil civarında gerçekleşeceği öngörülüyor. BorsaGündem haberine göre; Goldman Sachs, 2020 yılı spot Brent türü petrol varil fiyatı tahminini 60 dolardan 63 dolara yükseltti. Uzun vadeli çapa niteliğindeki fiyat ise hala 55 dolar olarak öngörülüyor. Banka, WTI spot fiyatını şimdi, 50 dolar/varil uzun vadeli çapa niteliğindeki fiyat ile 58.50 dolar/varil olarak tahmin ediyor. Goldman, fiyat tahminlerini OPEC+'nın beklenenden daha fazla üretim kesintisi anlaşmasına varması üzerine güncelledi. Banka, OPEC + stratejisinde uzun vadeli dengesizlikleri düzeltmeye çalışmak yerine, kısa vadeli fiziksel dengesizliklerin yönetilmesine kayma görüyor. Gazetevatan haberine göre; JP Morgan, OPEC+'nın global üretim kısıntısını derinleştirme kararı sonrası petrol fiyat tahminlerini yükseltti ve gelecek yıl arz-talep dengesinin sıkılaşacağı tahmininde bulundu. Brent petrolü için 2020 yılı tahminini 59 dolar/varilden 64,5 dolara yükselten JP Morgan, fiyatın 2021 yılında 61,50 dolar/varil seviyesine gerilemesini beklediklerini belirtti. JP Morgan, Batı Teksas petrolü için 2020 ve 2021 yılı ortalama fiyat tahminlerini ise 60 ve 57,50 dolar/varil olarak duyurdu. T.C. Ticaret Bakanlığı, Ticaret Araştırmaları Genel Müdürlüğü tarafından CNBC web sitesinden tercüme edilen özet haberine göre ise; 2020 yılı için petrol fiyatı tahminleri, bankalar ve enerji danışmanları arasında farklılaşmaktadır. Tahminciler, arz, küresel talep ve OPEC’in son üretim kesintisi anlaşmasının üye ülkelerden tam uyumluluk görüp görmeyeceğine bağlı olarak 2020 yılı için uluslararası petrol ölçütü Brent ham petrolün varil başına 59 ila 70 dolar arasında değişebileceğini belirtmektedir. Petrol üreten birçok büyük ülke, ham petrol fiyatındaki düşüş eğilimi ile baş edebilmek için büyük çaba sarfetmektedir. Aralık ayı başındaki OPEC+ anlaşması da bu kapsamda günlük petrol üretiminde kesintiye gidilmesini içermektedir. Ancak, analistler, Nijerya ve savaş mağduru Irak gibi üye ülkeler arasındaki uyumluluk sorunlarının süreci zorlaştırabileceğini ifade etmektedir.

Döviz Kurları:

TCMB 31 Aralık 2019 kapanış verilerine göre, USD döviz satış kuru bazında 2019 yılını %12.48’lik artış ile 5.9507 TL; EUR döviz satış kuru bazında 2019 yılını %10.26’lık artış ile 6.6741 TL değeri ile kapattı. EUR/USD paritesi ise 2019 yılını %1.97’lik düşüş ile 1.1216’dan kapatmış oldu. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Aralık tarihli Beklenti Anketine göre 2019 yıl sonu döviz kuru (ABD Doları/TL) beklentisi bir önceki anket döneminde 5.91 TL iken, bu anket döneminde 5.82 TL olmuştur. 12 ay sonrası döviz kuru beklentisi ise aynı anket dönemlerinde sırasıyla 6.32 TL ve 6.35 TL olarak gerçekleşmiştir. Global tahminlere baktığımızda; Fitch, 2020 ve 2021 yıl sonu dolar tahminini sırasıyla 6.60 ve 7.20 TL olarak açıkladı. Commerzbank Aralık ayı raporunda EUR/USD paritesini 2020’Q1, Q2, Q3, Q4 ve 2021’Q1 için sırasıyla 1.11, 1.14, 1.16, 1.17 ve 1.17 olarak tahmin ederken; Citibank’ın Aralık ayı raporundaki tahmini 3 aylık dönemde 1.11, 6 aylık dönemde 1.15 ve uzun vadede 1.20 yönünde devam etti. Bloomberg anketine katılan analistlerin medyan beklentisi euronun gelecek yıl dolar karşısında %4'ten fazla değer kazanacağı yönünde.

Yurtiçi Fiyat ve Maliyet Endeksleri:

TUİK verilerine göre, 2019 yılı TÜFE ve Yİ-ÜFE ortalaması %9.60 olarak gerçekleşti. Yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE), 2019 yılı Aralık ayında bir önceki aya göre %0,69, bir önceki yılın Aralık ayına göre %7,36, bir önceki yılın aynı ayına göre %7,36 ve on iki aylık ortalamalara göre %17,56 artış gösterdi. Sanayinin dört sektörünün yıllık değişimleri; madencilik ve taşocakçılığında %13,31, imalatta %6,98, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında %12,43 artış, su temininde %7,94 azalış olarak gerçekleşti. Ana sanayi gruplarının yıllık değişimleri; ara malında %4,27, dayanıklı tüketim malında %7,25, dayanıksız tüketim malında %11,93, enerjide %9,02, sermaye malında %8,09 artış olarak gerçekleşti. Ana sanayi gruplarının aylık değişimleri; ara malında %0,70 artış, dayanıklı tüketim malında %0,16 azalış, dayanıksız tüketim malında %1,24 artış, enerjide %0,01 azalış, sermaye malında %0,42 artış olarak gerçekleşti. Yıllık en fazla azalış; %7,94 ile suyun toplanması, arıtılması ve dağıtılması, %3,49 ile kağıt ve kağıt ürünleri, %2,76 ile ana metaller olarak gerçekleşti. Buna karşılık temel eczacılık ürünleri ve müstahzarları %25,22, tütün ürünleri %25,17, diğer madencilik ve taşocakçılığı ürünleri %16,78 ile endekslerin en fazla arttığı alt sektörler oldu. Aylık en fazla azalış; %3,83 ile diğer ulaşım araçları, %0,88 ile elektrik, gaz üretim ve dağıtımı, %0,59 ile suyun toplanması, arıtılması ve dağıtılması olarak gerçekleşti. Buna karşılık tütün ürünleri %3,31, kok ve rafine petrol ürünleri %2,01, gıda ürünleri %1,83 ile endekslerin en fazla arttığı alt sektörler oldu. TÜFE'de (2003=100) 2019 yılı Aralık ayında bir önceki aya göre %0,74, bir önceki yılın Aralık ayına göre %11,84, bir önceki yılın aynı ayına göre %11,84 ve on iki aylık ortalamalara göre %15,18 artış gerçekleşti. Bir önceki yılın aynı ayına göre artışın düşük olduğu diğer ana gruplar sırasıyla, %4,53 ile giyim ve ayakkabı, %7,03 ile eğlence ve kültür ve %9,79 ile ev eşyası oldu. Buna karşılık, bir önceki yılın aynı ayına göre artışın yüksek olduğu ana gruplar ise sırasıyla, %43,12 ile alkollü içecekler ve tütün, %14,46 ile eğitim, %13,63 ile sağlık ve çeşitli mal ve hizmetler oldu. Ana harcama grupları itibarıyla 2019 yılı Aralık ayında azalış gösteren diğer bir grup %0,11 ile eğlence ve kültür oldu. Buna karşılık, ana harcama grupları itibarıyla 2019 yılı Aralık ayında artışın yüksek olduğu gruplar sırasıyla, %2,93 ile gıda ve alkolsüz içecekler, %0,57 ile ulaştırma, %0,42 ile sağlık ve çeşitli mal ve hizmetler oldu. Aralık 2019'da, endekste kapsanan 418 maddeden, 131 maddenin ortalama fiyatında düşüş gerçekleşirken, 34 maddenin ortalama fiyatında değişim olmadı. 253 maddenin ortalama fiyatında ise artış gerçekleşti. İşlenmemiş gıda ürünleri, enerji, alkollü içkiler ve tütün ile altın hariç TÜFE'de 2019 yılı Aralık ayında bir önceki aya göre %0,41, bir önceki yılın Aralık ayına göre %10,76, bir önceki yılın aynı ayına göre %10,76 ve on iki aylık ortalamalara göre %14,36 artış gerçekleşti.

Yazıyı Paylaş:

Aralık 2019 Emtia Fiyat İndeksi

Yazarın Diğer Yazıları

Haber Grubu